^*dikt/i ^UV

(tr)

1.

Laŭte paroli vortojn, skribotajn de iu alia: dikti versojn; Erich […] ion diktis al stenografino ^Metrop ; – Venu ĉi tien, eksidu kaj diktu […] – Al kiu la letero [1]? la fabeloj estis efektive kolektitaj de fratoj Grimm kaj diktitaj de kamparaj rakontantoj [2]; Baruĥ enskribis en libron-rulaĵon sub diktado de Jeremia ĉiujn vortojn de la Eternulo [3].

2.

Ordone altrudi: [ili] ekdeziris dikti leĝojn al la tuta popolo [4]; la evoluo de la Internacia Lingvo ne estas diktata de supre [5]; grandaj energikonzernoj [celas] dikti la ĉiam kreskantajn prezojn [6]. ordoni, preskribi²

3.

(figure) Montri ion kiel necesan, farendan: la regulo […] estas diktita de la bezono ŝpari elspezojn [7]; motivoj diktitaj de la […] ĵaluzeco [8]; mi timas, ke via indigno diktus al vi tro akrajn vortojn [9]; Ramzes suriros la tronon kaj faros kun la ŝtato, kion [diktos] al li la saĝo [10]; ne aldonu al [la teksto] komentariojn, kiujn povus dikti via memoro aŭ via fantazio [11]; en ĉiuj primoralaj demandoj […], ĉiam plaĉis al mi solvi ilin per la diktado fare de mia konscienco [12]. sub la nomo „Dio“ mi komprenas tiun al mi nekompreneblan plej altan Forton, […] kies esencon mi havas la rajton klarigi al mi tiel, kiel diktas al mi mia saĝo kaj koro [13]; la oratoro, antaŭ ĉio, elektas la temon aŭ la situacio ĝin diktas al li [14]; ĉiu sin direktas, kiel la kap' al li diktas ^PrV . konsili, sugesti⁵

1.

Tasko diktita¹: vi faris en diktaĵo nur tri erarojn [15]; la diktaĵo ŝajnis inkludi ĉiujn eblajn homofonojn de la sonoj sa-, so- kaj se-, [16].

2.

Ordono diktita²: mi ne pretas submetiĝi al liaj diktaĵoj.

3.

Traktato, altrudita per la forto de la armiloj.

Rim.: Ne temas pri absoluta nocio. Ja pactraktatoj estas ofte „altruditaj per la forto de la armiloj“ kaj kion la venkinto povas konsideri normala traktato, la venkito povas konsideri abomena diktaĵo. La uzo de tiu vorto estu prudenta.