*kurac/i UV

*kuraci

(tr)
MED Agadi por forigi aŭ mildigi malsanon, por redoni sanon.
a)
Prizorgi malsanulon kaj fari ĉion necesan por lin resanigi: virino, kiu kuracas, estas kuracistino, edzino de kuracisto estas kuracistedzino [1]; la reĝo Joram revenis, por kuraci sin en Jizreel de la vundoj [2]; oni min venigis por kuraci junulon, kiu, falinte el bicikleto, grave vundis sian genuon [3]; ne, li ne studis, li kuracas pro filantropio [4]; se vi estos manĝinta la rusan salaton, vin oni kuracos en rusa disenteria hospitalo Metrop !
b)
Prizorgi organon aŭ vivfunkcion por ĝin resanigi: pastro, kiu kuracas la okulojn [5]; aliaj kuracistoj opinias, ke kiam la hepato estas malsana, oni devas ĝin kuraci per ĝuste kontraŭaj rimedoj [6]; unu vundo alian kuracasPrV ; (figure) ŝuldon tempo ne kuracasPrV .
VD:sanigi
angle:
doctor, treat (medically), attend (a patient), apply remedies
beloruse:
лячыць
ĉeĥe:
hojit, kurýrovat, léčit, vyléčit
ĉine:
医治 [yīzhì], 醫治 [yīzhì], 医 [yī], 醫 [yī], 疗 [liáo], 療 [liáo], 治疗 [zhìliáo], 治療 [zhìliáo], 相待 [xiāngdài], 博士 [bóshì]
france:
soigner (méd.), traiter (méd.)
germane:
behandeln, verarzten, kuren
hispane:
curar, tratar (médicamente), atender (un paciente), administrar medicamentos
hungare:
gyógyít, meggyógyít, gyógykezel, orvosol
indonezie:
mengobati, memulihkan, merawat, menyembuhkan
japane:
治療する [ちりょうする], 治す [なおす], 癒やす [いやす]
nederlande:
genezen (tr.), gezond maken, helen (gezond maken)
pole:
leczyć, kurować
ruse:
лечить
slovake:
hojiť, liečiť
tibete:
རྟིང་པ་
ukraine:
лікувати

kuraco, kuracado

MED Ago kuraci aŭ ties rezulto: por longa malsano kurac' estas vana PrV ; zorgu pri lia kuracado [7]; sin submeti al kuracado [8]; la pastroj, kiuj okupiĝas per la kuracado, konsilas ŝanĝadi la nutraĵon [9]; mi iom konas la kuracarton [10]. SUB:dieto
angle:
(course of) treatment
beloruse:
лячэньне
ĉeĥe:
léčba, léčení
ĉine:
医治 [yīzhì], 醫治 [yīzhì], 医疗 [yīliáo], 醫療 [yīliáo], 疗法 [liáofǎ], 療法 [liáofǎ]
france:
soins (médicaux), traitement (médical)
germane:
Behandlung, Verarzten, Kur, Heilkunde
hispane:
tratamiento, terapia
hungare:
gyógyítás, gyógykezel;tés, orvosol;tás
indonezie:
pengobatan, pemulihan, perawatan, penyembuhan, terapi
japane:
治療 [ちりょう]
nederlande:
behandeling
pole:
leczenie, kuracja, terapia
ruse:
лечение
slovake:
kúra, liečba
ukraine:
лікування

kuracato

MED Tiu, kiu estas kuracata, paciento: nia kuracato estas mia konato DL ; venigu la kuracaton 33 [11].
11. trad. senlime: La Granda Diktatoro, 2005
angle:
patient
beloruse:
пацыент, хворы
ĉeĥe:
pacient
ĉine:
患者 [huànzhě], 病人 [bìngrén]
france:
patient (méd.)
germane:
Patient
hispane:
paciente
hungare:
páciens, beteg
indonezie:
pasien
itale:
paziente
japane:
患者 [かんじゃ]
nederlande:
patiënt
pole:
pacjent
portugale:
paciente
ruse:
пациент, больной (в зн. сущ.)
slovake:
pacient
ukraine:
пацієнт

kuracejo

MED Loko aranĝita por kuraci malsanulojn: por li la kuracejo montriĝos kuraca [12]; en Malio ekzistas nun 600 kuracejoj [13]; pacientoj estas devigitaj viziti privatajn kuracejojn kaj, memevidente, pagi pli ol laŭ la ŝtata sistemo [14]; lia filo Adamo transprenis la okulistan kuracejon [15]. SUB:malsanulejo, sanatorio.
12. Monato, Franz-Georg Rössler: Kuracbaneje, 2004
13. Monato, Renée Triolle: Norduloj ebligas sudan sanon, 2005
14. Monato, Paul Gubbins: Komence kora, fine rankora, 2007
15. Privat Edmond: Aventuroj de pioniro, ĉapitro „morto de Zamenhof“, p. 127a
angle:
health resort, sanatorium, nursing home
beloruse:
шпіталь, лякарня, больніца, санаторый
ĉeĥe:
léčebna, sanatorium, zdravotnické středisko
ĉine:
診療室 [zhěnliáoshì], 诊疗室 [zhěnliáoshì], 診所 [zhěnsuǒ], 诊所 [zhěnsuǒ], 疗养院 [liáoyǎngyuàn], 療養院 [liáoyǎngyuàn], 老人院 [lǎorényuàn], 治疗室 [zhìliáoshì], 治療室 [zhìliáoshì], 疗养所 [liáoyǎngsuǒ], 療養所 [liáoyǎngsuǒ], 疗养地 [liáoyǎngdì], 療養地 [liáoyǎngdì]
france:
cabinet médical, lieu de soins
germane:
Heilstätte, Kurort, Behandlungszimmer, Praxis (Med.)
hispane:
ambulatorio, consultorio médico
hungare:
gyógyintézet, orvosi rendelő
indonezie:
sanatorium, petirahan
japane:
医院 [いいん], 診療所 [しんりょうしょ]
pole:
szpital, lecznica, sanatorium
ruse:
лечебница, клиника
slovake:
liečebňa
ukraine:
лікарня, амбулаторія, санаторій

*kuracilo

MED Ĉio, kion kuracisto uzas por resanigi malsanulon: sorĉa kuracilo [16]; parton de la radikoj ŝi volis uzi kiel aldonon al la kafo, la aliajn ŝi volis vendi al la apotekisto kiel kuracilojn [17]; post morto kuracilo jam estas sen utilo PrV . SIN:medicinaĵo, resanigilo
angle:
remedy
beloruse:
лякарства, лекі
bulgare:
лекарство
ĉeĥe:
jiný nástroj léčby, lék (proti)
ĉine:
药剂 [yàojì], 藥劑 [yàojì], 药品 [yàopǐn], 藥品 [yàopǐn], 药 [yào], 藥 [yào]
france:
remède
germane:
Heilmittel, Medizin, Arznei sorĉa ~ilo: Zaubertrank, Wundermittel.
hispane:
medicamento, remedio
hungare:
gyógyeszköz
indonezie:
obat, penyembuh sorĉa ~ilo: guna-guna, jampi-jampi, jejampi, pekasih.
japane:
薬剤 [やくざい], 治療器具 [ちりょうきぐ]
nederlande:
medicijn, remedie, geneesmiddel
pole:
lekarstwo, lek, medykament
ruse:
лекарство
slovake:
liek
tibete:
སྨན་
ukraine:
ліки

kuracilejo

MED Loko kie oni faras aŭ provizas kuracilojn: la fervoja societo subtenas malgrandan malsanulejon kun kuracilejo VojaĝImp ; la flegistino, kiu troviĝis en la kuracilejo, tute ne aŭskultis la industriajn sekretojn de s-ro Pipelbom [18]. SUB:apoteko
18. J. Valano: Ili kaptis Elzan!, 1985
beloruse:
аптэка
france:
apothicairerie
indonezie:
apotek

kuracilisto

MED Faristo aŭ vendisto de kuraciloj: la kuracilisto posedis malgrandan renton el la heredo de sia patro, kaj lia salajro estis agrabla plienspezo [19].
19. R. von Rosen, trad. J. Socha: La Provizoro, Lingvo internacia, 1898:4 (28)
beloruse:
аптэкар, фармацэўт
france:
préparateur en pharmacie
indonezie:
apoteker

*kuracisto

MED Homo kiu profesie kuracas: venigu la kuraciston, ĉar mi estas malsana [20]; la kuracisto konsilis al mi iri en ŝvitbanejon [21]; Jozef ordonis al siaj servantoj kuracistoj, balzami lian patron [22]; ne la sanuloj bezonas kuraciston, sed la malsanuloj [23]; [ŝi] multe suferis pro multaj kuracistoj, kaj elspezis sian tutan havon, kaj estis neniel helpita, sed kontraŭe eĉ pli malsaniĝis [24]; plej bona kuracisto estas la tempo PrV .
afrikanse:
dokter
albane:
mjeku
amhare:
ዶክተር
angle:
doctor, physician
arabe:
الطبيب
armene:
բժիշկ
azerbajĝane:
həkim
beloruse:
доктар, лекар
bengale:
ডাক্তার
birme:
ဆရာဝန်
bosne:
doktor
bulgare:
лекар
ĉeĥe:
doktor, lékař
ĉine:
医生 [yīshēng]
dane:
læge
estone:
arst
filipine:
manggagamot
france:
médecin, docteur (médecin)
galege:
médico
germane:
Arzt, Mediziner, Heiler
guĝarate:
ડૉક્ટર
haitie:
doktè
haŭse:
likita
hinde:
चिकित्सक
hispane:
médico, doctor
hungare:
orvos, doktor
igbe:
dọkịta
indonezie:
dokter, pengobat, tabib
irlande:
dochtúir
islande:
læknir
japane:
医師 [くすし]
jave:
dhokter
jide:
דאָקטער
jorube:
dokita
kanare:
ವೈದ್ಯರು
kartvele:
ექიმი
kazaĥe:
дәрігер
kimre:
meddyg
kirgize:
доктор
kmere:
គ្រូពេទ្យ
koree:
의사
korsike:
medico
kose:
ugqirha
kroate:
liječnik
kurde:
pizişk
latine:
medicus
latve:
ārsts
laŭe:
ທ່ານຫມໍ
litove:
gydytojas
makedone:
лекар
malagase:
dokotera
malaje:
doktor
malajalame:
ഡോക്ടര്
malte:
tabib
maorie:
tākuta
marate:
डॉक्टर
monge:
tus kws kho mob
mongole:
эмч,
nederlande:
dokter
nepale:
डाक्टर
njanĝe:
dokotala
okcidentfrise:
dokter
panĝabe:
ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ
paŝtue:
ډاکټر
pole:
lekarz, doktor
ruande:
umuganga
ruse:
врач
samoe:
fōmaʻi
sinde:
ڊاڪٽر
sinhale:
වෛද්යවරයා
skotgaele:
dotair
slovake:
lekár
slovene:
zdravnik
somale:
dhakhtarka
ŝone:
chiremba
sote:
ngaka
sunde:
dokter
svahile:
daktari
taĝike:
духтур
taje:
แพทย์
tamile:
மருத்துவர்
tatare:
табиб
telugue:
డాక్టర్
tibete:
ཨམ་ཆི་
ukraine:
лікар
urdue:
ڈاکٹر
uzbeke:
shifokor
vjetname:
bác sĩ
volapuke:
sanel
zulue:
udokotela

nekuracebla

MED Kiun oni ne povas, ne scias kuraci: [li] kuracistojn deklari la reĝon nekuraceble mense malsana [25]; ŝia infano havas nekuraceblan kanceron [26]; rabio ĝis nun estas nekuracebla malsano, kaj ĉefe restas preventaj rimedoj [27]; (figure) la irlandanoj estas nekuraceble humuraj kaj gajaj [28]; (figure) por am' nekuracebla klopodis mi nur vane [29]!
25. Monato, J. Ipfelkofer: Monarĥo-mistero: ĉu murdo aŭ sinmortigo?, 2006
26. Monato, B. Demeyere: Eŭtanazio por neplenkreskuloj, 2014
27. Monato, V. Lemelev: Batalo kontraŭ mortiga malsano, 2008
28. Monato, G. Makaj: Plej optimisma popolo, 2011
29. J. Racine, trad. G. Lagrange: Fedra, 1991
angle:
incurable
beloruse:
невылечны
ĉeĥe:
neléčitelný, nevyléčitelný
ĉine:
无可救药 [wúkějiùyào], 無可救藥 [wúkějiùyào], 不可救药 [bùkějiùyào], 不可救藥 [bùkějiùyào]
france:
incurable
germane:
unheilbar
indonezie:
tak tersembuhkan, tidak dapat disembuhkan, tidak bisa disembuhkan
japane:
不治の [ふじの], なおらない
pole:
nieuleczalny
slovake:
neliečiteľný
ukraine:
невиліковний

bestkuracisto

MED Medicinisto, kiu kuracas bestojn; veterinaro: [li] surbrake portis la hundon al bestkuracisto [30]; kvar katoj, konstante observataj de bestkuracisto [31]; Yrjö Kokko elektis al si interesan vivtaskon lasante la metion de bestkuracisto por klerigi kaj veki la legantaron [32].
30. Monato, Lena Karpunina: En granda urbo, 2008
31. Monato, Julius Hauser: Kafo kun kato, 2015
32. S. Hämäläinen: Yrjö Kokko, 2003
angle:
veterinarian, vet, veterinary surgeon, animal doctor
beloruse:
вэтэрынар
ĉeĥe:
zvěrolékař
ĉine:
兽医 [shòuyī], 獸醫 [shòuyī], 宠物医生 [chǒngwùyīshēng], 寵物醫生 [chǒngwùyīshēng]
france:
vétérinaire
germane:
Tierarzt
greke:
κτηνίατρος
hispane:
veterinario
hungare:
állatorvos
indonezie:
dokter hewan, veterinarian
japane:
獣医 [じゅうい]
nederlande:
dierenarts
pole:
weterynarz, felczer (pot.)
portugale:
veterinário
ruse:
ветеринар
slovake:
veterinár, zverolekár
ukraine:
ветеринар

brulkuraci

Kuraci per bruligo de histoj, kaŭterizi: oni devos brulkuraci du-tri mordojn sur miaj dikfingro kaj mano [33].
33. O. Henry, trad. D. J. Harlow: La Elaĉeto de Ruĝa Ĉefo, 2001
beloruse:
прыпальваць (у мэдычных мэтах)
ĉine:
[jiǔ], 燋 [jiāo]
france:
cautériser (à la chaleur)
indonezie:
mengobati dgn panas, kay

fakkuracisto

MED Kuracisto kiu prizorgas nur iajn malsanantojn (ekzemple nur infanojn), kuracas per speciala metodo (ekzemple per akupunkturo) aŭ prizorgas nur iujn organojn aŭ iajn malsanojn (ekzemple orelkuracisto): 300 polaj fakkuracistoj laboras en Vieno [34].
34. W. kaj R. Klag: Poloj en Vieno, Monato, 2018
beloruse:
лекар-спэцыяліст
ĉine:
医学专家 [yīxuézhuānjiā], 醫學專家 [yīxuézhuānjiā]
france:
médecin spécialiste
indonezie:
dokter spesialis

ĝenerala kuracisto

MED Kuracisto kiu akceptas ĉiajn malsanantojn, prizorgas ĉiajn malsanojn: ĝi estas […] oftalmuma migreno, kaj tiam la diagnozo ŝajnas necerta kaj malfacila al ĝenerala kuracisto, kiu preferas sendi la pacienton al oftalmologo [35].
35. É. Benois: Oftalmuma migreno, [vidita en 2022]
beloruse:
лекар агульнай практыкі
france:
médecin généraliste
indonezie:
dokter umum

infankuracisto

MED Kuracisto, kiu speciale kuracas infanojn, infanajn malsanojn; pediatro: „ni uzadas por preskaŭ ĉiuj generacioj industrian lakton, ekde la 1970-aj jaroj. Ni jam komencas plivastigi la stomakojn de tiuj infanoj ekde fruaĝo, kaj tiel ili ne lernas senti satiĝon“, klarigis Brazila infankuracisto Marisa Aprille [36].
beloruse:
пэдыятар
ĉine:
小儿科医师 [xiǎoérkēyīshī], 小兒科醫師 [xiǎoérkēyīshī]
france:
pédiatre
germane:
Kinderarzt
indonezie:
dokter anak
japane:
小児科医 [しょうにかい]

naturkuraco, naturkuracado

MED Kuracado per metodo rigardata kiel natura: per vegetaĵoj, masaĝoj, dieto...: la sistemoj naturkuracaj de diversaj direktoj, kiuj preskaŭ ĉiuj faris el la forĵeto de manĝado de viando la unuan kondiĉon ĉe siaj malsanuloj FK ; pli ol 20 fakuloj pri naturkuraco kaj sanoteno el Usono, Koreio, Germanio, Litovio kaj Ĉinio partoprenis [37].
37. Universala Tajĝio-Grupo de Esperanto: 2-a Konferenco de INA, 2005
angle:
natural healer
beloruse:
натурапатыя
france:
médecine naturelle, naturothérapie
germane:
Naturheilkundler
hispane:
naturopatía
indonezie:
naturopati
pole:
medycyna naturalna

okulkuraco, okulkuracado

Kuracarto pri okulaj malsanoj: okulkuraca instrumentaro [38]; aĉeti okulkuracan aŭtomobil-klinikon por nenecese blindaj afrikanoj [39]. SIN:oftalmologio
angle:
ophthalmology
beloruse:
афтальмалёгія
france:
ophtalmologie
germane:
Augenheilkunde
indonezie:
kedokteran mata, oftalmologi
ruse:
офтальмология

okulkuracisto

Kuracisto pri okluloj: Zamenhof [estis] okulkuracisto [40]; sur la ŝipo estis revenanta hejmen la fama okulkuracistino, […] ŝi certe ekzamenis la okulojn de Filip kaj provis ĉiel helpi lin [41]. SIN:oftalmologo
angle:
ophthalmologist
beloruse:
афтальмоляг
ĉeĥe:
oftalmolog
ĉine:
眼科医生 [yǎnkēyīshēng], 眼科醫生 [yǎnkēyīshēng]
france:
ophtalmologue
indonezie:
dokter mata, oftalmolog
japane:
眼科医 [がんかい]
pole:
oftalmolog
rumane:
oftalmolog
slovake:
oftalmológ
ukraine:
офтальмолог, окуліст

virinkuracisto, inkuracisto

MED Kuracisto, kiu speciale kuracas inojn, inajn malsanojn; ginekologo: kiam Jana anoncis al la virinkuracisto sian gravedon, li – surprizita – tuj veturigis ŝin en ginekologiejon en la urbon Opava [42].
42. T. Reis: Du malgrandaj granduloj, Antaŭen, 2002-06 (4:10)
angle:
gynaecologist, gynecologist
armene:
գինեկոլոգ
beloruse:
гінэколяг
bulgare:
гинеколог
ĉeĥe:
gynekolog, lékař ženský
ĉine:
妇科医师 [fùkēyīshī], 婦科醫師 [fùkēyīshī]
dane:
gynækolog
eŭske:
ginekologo
finne:
gynekologi
france:
gynécologue
galege:
xinecólogo
germane:
Gynäkologe, Frauenarzt
greke:
γυναικολόγος
hispane:
ginecólogo
hungare:
nőorvos, nőgyógyász
ide:
ginekologo
indonezie:
ginekolog
irlande:
lia ban
itale:
ginecologo, ginecologa
japane:
婦人科医 [ふじんかい]
katalune:
ginecòleg
malaje:
pakar sakit puan
malte:
ġineloġista
nederlande:
gynecoloog, vrouwenarts
norvege:
gynekolog
okcidentfrise:
gynekolooch
perse:
دکتر زنان، پزشک زنان
pole:
ginekolog
portugale:
ginecólogo, ginecologista
rumane:
ginecolog, ginecologă
ruse:
гинеколог
slovake:
ženský lekár
svede:
gynekolog
turke:
jinekolog
volapuke:
vomasanan

administraj notoj