^*frat/o ^UV

1.

Virseksa ido de samaj gepatroj, rilate al samdevenaj idoj: li estas mia onklo, ĉar mia patro estas lia frato [1]; Kain leviĝis kontraŭ sian fraton Habel kaj mortigis lin [2]; Rebeka havis fraton, kiu estis nomata Laban [3]; liaj filoj kaj liaj filinoj estis […] trinkantaj vinon en la domo de ilia unuenaskita frato [4]; en tiu momento aperis la tria frato [5]; ĉefa merito de fratoj Grimm estas […] kolekti tiel grandan nombron da fabeloj [6]; ĝemela frato [7]; malrajta frato [8]; kiam fratoj batalas, fremdulo ne eniĝu ^PrV ; (figure) mensogo kaj ŝtelo estas du fratoj ^PrV .

2.

(figure) Homo, kiun oni amas kiel fraton, kaj kiu reciprokas tian amon: amiko fariĝas frato en mizero [9]; li estas frato-kamarado kun ĉiuj ministroj [10]; militfrato. kamarado, kolego³, kompaniano², kunulo

3.

Titolo de ano en kelkaj religiaj ordenoj kaj en kelkaj societoj: aŭdinte la bruon, la monaĥoj komprenos, ke la tentoj sieĝas iun fraton, kaj ĉiuj kune iros preĝi [11]; la predikanto direktas sin al […] „fratoj per Kristo“ […] laŭ la kutimo [12]; fratoj-homaranoj [13]; Fratoj de l’ Karitato [14]. monaĥo

4.

Homfrato: karaj samideanoj, fratoj kaj fratinoj el la granda tutmonda homa familio [15]; ĉiu el ili vidu en sia proksimulo nur homon kaj fraton [16]; iu viro […] vidis la kruelan kaj malnoblegan manieron laŭ kiu oni traktis unu el liaj fratoj, unu estulon kun du piedoj kaj sen plumoj, kiu havas animon [17].

1.

Rilata al frato: [ili] promesis al si fratan amon ĝis la morto [18].

2.

Simila al rilato inter fratoj: frata interligo [19]; la frataj popoloj de Danujo kaj Svedujo [20]; sendante al Vi fratan kaj samideanan saluton [21].

1.

Tuto de fratoj en familio: la teron malsekigis jam ankaŭ la nigreruĝa sango de la frataro, ĉar la Toukolanoj jam frapis per siaj tranĉiloj [22].

2.

Societo aŭ grupo de samcelanoj, kiuj rigardas sin fratoj: la sekvantoj de Kristo konsistigas unuecan frataron [23]. kongregacio

1.

Parenceco inter fratoj.

2.

Ama, helpema, kvazaŭfrata sento al iu, aŭ ĝenerale al la tuta homaro; homamo: mil homoj, kiuj alveturis el la plej diversaj landoj […] vivis kune en la plej sincera amikeco kaj frateco [24]; justeco, egaleco kaj frateco inter la popoloj en la praktiko estas plene ebla [25]; ni jam fariĝis kolegoj de vojo […] ni trinku nun fratecon, kaj ni estu pli familiara unu kun la dua [26].

1.

Inseksa ido de samaj gepatroj, rilate al samdevenaj idoj: mia fratino estas tre bela knabino [27]; efektive ŝi estas mia fratino, filino de mia patro, nur ne filino de mia patrino [28]; la fratinoj kaj duonpatrino ne rekonis ŝin [29]; vi sekretos al edzino, ŝi sekretos al fratino ^PrV .

2.

Titolo de anino en kelkaj religiaj ordenoj kaj en kelkaj societoj: ni iras pluen de ĉelo al ĉelo, al unu fratino post alia ni forprenas la vestojn, fine ankaŭ al la abatino [30]. monaĥino

Rilata al fratino: malgaja rideto, sed plena je fratina amo [31]; fratina sindonemo [32].

Parenceco inter fratinoj.

1.

Frato de la propra edzo aŭ edzino: ŝia frato estas mia bofrato [34].

2.

La edzo de frato aŭ fratino rilate al ties gefratoj.

3.

La edzo de bofrato aŭ bofratino: inter si la edzoj de fratinoj estas bofratoj.

1.

Fratino de la propra edzo aŭ edzino: ĉiuj parencoj de mia edzino estas miaj boparencoj, sekve […] ŝia fratino estas mia bofratino [35].

2.

La edzino de frato aŭ fratino rilate al ties gefratoj.

3.

La edzino de bofrato aŭ bofratino.

Gefratoj de la edz(in)o rilate al la edz(in)o: mia frato kaj fratino […] estas la bogefratoj de mia edzino [36].

Virseksa ido nur de sama patro aŭ nur de sama patrino, rilate al la sampatraj aŭ sampatrinaj idoj: li pro tio malamis kaj ĵaluzis sian duonfraton, kiu vivis en pli bonaj familiaj cirkonstancoj ol li [37]; la tekaldrono […] plenumadis la oficon de kuireja kantisto kaj estis duonfrato de la samovaro [38].

Inseksa ido nur de sama patro aŭ nur de sama patrino, rilate al la sampatraj aŭ sampatrinaj idoj.

Pure nominala (boa) parenceco inter filo de eksa geedziĝo de unu el la geedzoj rilate al la filo(j) aŭ filino(j) de eksa geedziĝo de la alia el la geedzoj: Se la senatanoj konsentis, ke mi (Klaŭdio) edziĝu kun mia nevino (Agripino), devus esti eble konvinki ilin, ke Oktavia edziniĝu kun sia vicfrato (Nerono) ^MJA .

Pure nominala (boa) parenceco inter filino de eksa geedziĝo de unu el la geedzoj rilate al la filo(j) aŭ filino(j) de eksa geedziĝo de la alia el la geedzoj: kvar virinoj decidis, ke ĝuste ŝi rajtas esti la baptopatrino de Kamilo: mia patrino, mia vicfratino Sara, mia duonfratino Hanna kaj mia alia duonfratino Mikaela [39].

1.

Frato(j) kaj fratino(j): mia frato kaj fratino (gefratoj) [40]; Petro, Anno kaj Elizabeto estas miaj gefratoj [41]; ili sin reciproke tiel amis, kvazaŭ ili estus gefratoj [42]; amo kaj ĵaluzo estas gefratoj ^PrV .

2.

(malofte) Frato(j) aŭ fratino(j): ĉu li havis gefratojn? – ne, li estis ilia sola infano [43].

(malofte)

Ido de samaj gepatroj, rilate al samdevenaj idoj; sibo: malofte ili mencias mankon de gefrato [44].

Rim.: Ĉi tiu uzo devias de la tradicia uzo, kaj ne ĉiuj esperantistoj akceptas ĝin. Vidu la duan sencon de ge-.

Viro (aŭ abstrakta homo) rilate al alia(j) homo(j), kune rigardataj kiel idoj de la tuthomara familio: ne majstro, sed homfrato kaj kolego li volis esti ^VivZam ; per tio ĉesis la kaŭzo, kiu incitis homon kontraŭ homfrato [45]; tial mi estas esperantisto, ĉar mi sentas min homo kaj mi vidas homfraton en la homo, ĉu li apartenas al mia nacio aŭ al ne mia nacio [46].

proksimulo

Ekrilati kvazaŭfrate, kun frataj sentoj: ju pli ni partoprenados en niaj ĉiujaraj kongresoj, des pli ni interfratiĝos [47]; ĝojebriaj malliberuloj interfratiĝis, dancis [48].

Virseksa ido mamnutrita de fremda patrino, rilate al ŝiaj propraj idoj: iufoje vizitadis ŝin ŝia laktofrato, la filo de Zoja Petrovna, sed li estis gasto malofta en la domo [49]. mamnutristino

Inseksa ido mamnutrita de fremda patrino, rilate al ŝiaj propraj idoj. mamnutristino

Monaĥo sin dediĉanta pli al la pratikaj taksoj de monaĥejo, ol al studo kaj preĝo: aŭskultu, Trudo, mi ne plu ŝatas esti laika frato en nia monaĥejo; alia estonto por mi estas destinita, ol tutvive sterki la kampon kaj falĉi la grenon [50].