^*konven/i ^UV

(ntr)

1.

Bone adaptiĝi al difinita situacio aŭ al preciza cirkonstanco: ĉu konvenas al vi la postvenonta ĵaŭdo, je la 14a [1]? oni plej bone laboras kiam ĉiuj kondiĉoj konvenas [2]; la jako konvenas al mi (havas la ĝustan mezuron); ^PV ĉu tiu ŝtopilo konvenas al la botelo? ^PV la ĉemizo ne estis blanka, sed multkolora, kiel konvenas por la matena tualeto [3]; tia vido konvenus nur al kampo de milito [4]. kongrui, taŭgi

2.

Bone adaptiĝi al ies sentoj, karaktero aŭ socia stato: al malsaĝulo ne konvenas alta parolado [5]; al nia kor’ konvenus nun funebri [6]; ŝi demandis, kiakolora robo konvenus al ŝi [7]; via aspekto ne konvenas al via rolo [8]; ne konvenas al la kronprinco sin montri en la domo de la pastrino, kiun vizitis ĉiu piligrimo [9]; pli konvenas al mi, uzi la ŝpinilon ol la spadon [10]; Kaj la rubandoj al la junularo ⫽ Konvenas en ne malpli alta grado, ⫽ Ol la manteloj kaj la varmaj peltoj ⫽ Konvenas al maturaj maljunuloj [11]; kio konvenas al sciuro ne konvenas al vulturo^PrV .

3.

Konformi aŭ konformiĝi al moroj, al reguloj de homaj rilatoj; deci³: ne konvenas resti side, dum maljunula virino ne trovas lokon por sidiĝi; mi ĉiam demandas min, ĉu eblas kaj konvenas alparoli iun [12]; mi ordonas […] akcepti la noblan Sargonon kun respekto, kiu konvenas por la ambasadoro [13]; kiel konvenas al reĝa filo, li tuj ekregis sin [14].

akordi^1.a, konformi

1.

Konvenanta al situacio: fine li devis foriri por atendi ĝis pli konvena tempo [15]; ŝi havis belan apartamenton, kun konvena kuirejo [16]; niaj soldatoj trovos konvenan por si okupon [17]; por funebro [tiuj ruĝaj ŝuoj] certe estis ne tre konvenaj [18]; tiu ĉi esprimo estus pli konvena por la objekto [19]. konforma, oportuna.

2.

Konvenanta al sentoj, al socia kondiĉaro: ha, panjo, por vi pajlokolora [vesto] ne estas alkonvena [20]; Ni rekompencos la viziton vian ⫽ Per plej konvena reĝa rekompenco [21].

3.

Konvenanta al moroj, deca: ĉar li estis en uniformo, li opiniis nekonvena tiel laŭte krii [22]; [ili] metis la piedojn sur la tablo, ĉar ili opiniis, ke ĉio estas konvena por ili [23]; severa moralisto trovos mian sinceron nekonvena [24]; tiujn scenojn li ne konsideris konvenaj por la okuloj de juna virino.

akorda^1.a, konforma^1.b, konvencia, kutima

Ĝuste, ekzakte, proporcie, trafe, oportune: nejuna elfknabino […] krom la nuda dorso estis tre konvene vestita [25]; konvene honoru lin, kiel amikon [26]; venu al la kontoro iun tagon, ― kiam estos konvene? ― miaparte tuj [27]; vi povos pagi kiam estos konvene al vi, kaj pri rento vi ne pensu [28]; estas en efektiveco ne konvene tion rakonti [29]; Beatrico konvene edziniĝis [30].

(prepoziciaĵo)

Agante laŭ² difinita cirkonstanco, akorde kun...: li neniel bremsis la paŝojn konvene al la temperaturo [31]; kun vizaĝo plena je gajeco kaj espero tute konvene al la bela mateno [32]; retrorigardu la militon por pli bona futura kunlaboro […], konvene al la ĝenerala temo de la kongreso, „Kunlaboro por Paco, Stabileco kaj Disvolvo“ [33].

1.

Eco de tio, kio estas konvena al situacio, al ĉirkaŭmondo: konveneco de esprimo, vesto, loĝejo.

2.

Dececo: la reguloj de la konveneco estis plenumitaj [34]; vi transpaŝas la limojn de konveneco [35]; pro sento de alta konveneco, la markizino ne volis, ke la gejunuloj […] estu devigataj toleri la malagrablaĵojn de senĉesaj renkontoj [36]; via onklino ne ĉeestas plu por permesi miajn vizitojn, la konveneco min devigas eliri [37]; nur por konveneco vi rigardas la desegnaĵojn [38].

Rim.: Deci rilatas al ĝeneralaj reguloj, kaj tial estas ĉiam uzata senkomplemente; konveni rilatas al aparta situacio, kaj tial estas plejofte uzata kun komplemento; sed tiu distingo ne estas ĉiam precize observata.

Alkonformigi tiel, ke ĝi estas konvena: defia tradukotasko – lerte plenumita, kune kun adaptetoj por konvenigi la verkon por esperantista publiko [39]; ŝi ne povis kompreni kiamaniere simpla formulo civila kaj religia povas konvenigi kaj eĉ moraligi agon tiel tedegigan [40]. adapti, akomodi, alĝustigi

Ne konvena, ne akorda kun la cirkonstancoj, moroj, kutimoj: ni – pro malkonvenaj kaj insultaj kondutoj de la ĉirkaŭuloj – kredas nin senvaloraj ekde infanaĝo [41]. ekstravaganca, maldeca, maloportuna, skurila

(ntr)

Ne akordi kun cirkonstancoj, reguloj, deco: la parolo de Kyuma Fumio malkonvenas al lia rolo kiel nacidefenda ministro [42]; ne malkonvenas scii, ĉu li apogas serbojn, ĉu kroatojn, por ke laŭeble mi subtenu la antagonajn kaj tiel puŝu lin en sakstraton [43].