^* -obl/ ^UV

I.

-obl

Sufikso signifanta, ke la priparolata objekto enhavas ĝuste ian kvanton tiomfoje, kiom montras la radiko: dudek estas la kvaroblo de kvin; sepoble tri estas dudek unu; sepdek-sepoble [1]; ili kolektis duoble da pano [2]; duoble pli ol ĉio, kion li havis antaŭe [3]; [li] havis en tiu jaro centoble-mezuran rikolton [4]; Mi punos vin sepoble pro viaj pekoj [5]; bruis la loĝantaro de la granda urbo […] kaj kune kun ĝi naĝis en la spacon miloblaj fluoj da homaj pensoj ^Marta ; mia laboro valoras kelkoble pli, ol kiom vi donas al mi por ĝi ^Marta ; la nivelo de la kancerofara radon-gaso du- ĝis tri-obliĝis [6]; dum la pasintaj dek jaroj la importo 2,4-obliĝis [7].

1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 4:24
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 16:22
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 42:10
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 26:12
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 26:28
6. Monato, Bardhyl Selimi: Riĉa tero, malriĉa popolo, 2011
7. Monato, Hori Jasuo: Veneno frostigita, 2008

beloruse:

афікс, які вызначае множнік, у эспэранта

germane:

-fach

hungare:

-szor, -szer, -ször

pole:

przyrostek liczebnika wielorakiego

portugale:

sufixo multiplicativo

multobla

1.

(Singulare) Multega: la multobla saĝeco de Dio [8].

2.

(Plurale) Estantaj multaj el la sama speco: la multoblaj efikoj de la elektro; la multoblaj projektoj de Grabowski [9].

3.

^MatVort Plurobla: li memoris nenion krom la tabelo de multobligo [10].

8. La Nova Testamento, Efesanoj 3:10
9. La Ondo de Esperanto, 2004, № 4 (114)
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino

beloruse:

шматлікі, кратны, шматразовы

ĉeĥe:

mnohonásobný

ĉine:

多个 [duōge], 多個 [duōge], 多重 [duōchóng], 倍式 [bèishì]

france:

2. multiple

germane:

vielfach

hungare:

sokszoros

japane:

多数倍の [たすうばいの], 多くの [おおくの], 多数の [たすうの]

nederlande:

veel

pole:

wielokrotny

rumane:

multiplă

slovake:

mnohonásobný

multobligi

1.

Multigi: multobligi la eksperimentojn, la provojn; ĉio estas pro vi, por ke la graco, multobligita per multaj, abundigu la dankon al la gloro de Dio [11]; necesas nuligi kelkajn festojn anstataŭ multobligi ilin, ĉar dum ĉi tiu festo nur 10 % de la loĝantoj festas, kaj la aliaj restas hejme, sen fari ion [12]; hodiaŭ oni parolas ankaŭ pri la „Interreto de Objektoj”, kiam la nombro de „objektoj” konektitaj al Interreto – fridujoj, panrostiloj, unuopaj lumoj, ... – vaste superos la nombron de homoj, evidente ankaŭ tio povus multobligi la disponatajn datenojn [13].

2.

Multigi pli kaj pli samspecajn estaĵojn, igante ilin naskiĝi unu de aliaj: Dio promesis, ke li multobligos ilian rason kiel la steloj de la ĉielo; oni povas sufiĉe bredi kuniklojn, sed monon multobligi ja ne estas eble [14]; multobligi vegetaĵon per branĉplantado; multobliĝema raso.

3.

(arkaismo) [15] Multipliki nombron per entjero: la verkanto, bezonante esprimi ekzemple „multobligi“, „dividato“ aŭ „triangulo“, kreos tiujn vortojn facile el la vortoj jam ekzistantaj en la vortaro [16];

11. La Nova Testamento, II. Korintanoj 4:15
12. Monato, Jérémie Sabiyumva: Fino de ramadano: ĉu festo de gejunuloj?
13. Monato, Lenio Marobin: La Granda Datumaro
14. Monato, Lode van de Velde: La nuna financa krizo (3)
15. Kazimierz Bein: Vortaro de Esperanto, artikoloj: mult, multipliki
16. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 4. Vortaroj

angle:

multiply

beloruse:

памнажаць 3. памножыць

bulgare:

умножавам

ĉeĥe:

rozmnožovat, znásobit

ĉine:

乘 [chéng], 相乘 [xiāngchéng]

france:

multiplier

germane:

vervielfachen

hispane:

multiplicar

hungare:

megsokszoroz 1. megsokszoroz, sokszorosít 2. szaporít, sokasít

japane:

増やす [ふやす], 謄写版で刷る [とうしゃばんでする]

nederlande:

vermenigvuldigen

pole:

mnożyć, zwielokrotniać 3. zwielokrotniać, mnożyć, pomnażać

rumane:

înmulți, multiplica 3. înmulți, multiplica

ruse:

1. множить, умножать, преумножать 2. размножать, преумножать 3. умножать

slovake:

násobiť, rozmnožiť

ukraine:

у багато разів збільшувати, множити, розмножувати

plurobla

(p.p. punkto aŭ polinoma radiko) Tia, ke ĝia obleco superas unu.

Rim.: Oni trovas ankaŭ „multobla“ ĉi-sence, verŝajne pro imito de nacilingvaj formoj. Tiu nelogika uzo de „mult“ anstataŭ „plur“ troviĝas ankaŭ ĉe Bricard MatTerm: multlatero, multedro...

angle:

multiple

beloruse:

кратны

ĉine:

多工 [duōgōng], 倍数 [bèishù], 倍數 [bèishù]

france:

multiple

germane:

mehrfach multiple

hungare:

többszörös

japane:

たびたびの

pole:

wielokrotny

rumane:

diferit

ruse:

кратный

ukraine:

кількаразовий (про збільшення)

II.

Vortero samsignifa:

oble

1.

Tiomfoje multiplikite; kelkoble; tre multe pli: salajroj en Barato oble malsuperas tiujn en Britio [17]; [ili] montriĝis oble pli malstulta ol en la pasinteco [18].

2.

Konjunkcio por kunigi du mezurojn en du dimensioj: la ekrano havas laŭ la specifo 600 oble 800 bilderojn [19]; Miró plenumis la peton ornami per ceramikaĵoj la sudan muron de la muzeo […], tiel ekestis unu el la plej grandaj (10 oble 55 m) bildartaĵoj de la mondo [20]; ĉiujare ĉirkaŭ 250 kubaj kilometroj da glacio glitas en la maron, per tia kvanto oni povas kovri surfacon de 500 oble 500 kilometrojn per unu metron alta glacitavolo [21].

17. Monato, Paul GUBBINS: Ĉe-telefone ... kiu?, 2004
18. Monato, Paul Gubbins: Malstulta sezono, 2011
19. Monato, Edmund Grimley Evans: La nova Kindlo de Amazon, 2011
20. Monato, Grigori Arosev: Pentrado: „Mia ateliero estas mia ĝardeno“
21. Monato, Marko Naoki Lins: Ĉu la tero fariĝos saŭno?, 2005

germane:

1. zigfach 2. mal

oblo

[22]

Produto de donita entjero, multiplikita per alia entjero: la paraj nombroj estas obloj de 2. divizoro

Rim.: Malgraŭ ĝia deveno la nocio estas vastigebla al ĉia multipliko, same kiel okazas por „divizoro“.

22. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 10

angle:

multiple

beloruse:

кратнае

ĉeĥe:

násobek

ĉine:

多工 [duōgōng], 倍数 [bèishù], 倍數 [bèishù], 整倍数 [zhěngbèishù], 整倍數 [zhěngbèishù]

france:

multiple (subst., math.)

germane:

Vielfaches

hungare:

szorzat, többszörös

japane:

倍数 [ばいすう]

nederlande:

veelvoud

pole:

wielokrotna, wielokrotność

rumane:

multiplu

ruse:

кратное

slovake:

násobok

ukraine:

кратне число

obligi

^PV

Multipliki nombron per entjero: obligante 3 per 5 oni ricevas 15.

Rim.: En pli frua stato de la lingvo oni uzis multobligi ĉi-cele. Matematika Vortaro MatVort precizigas en la tradukoj, ke temas pri multipliko per entjero, sed same kiel por „oblo“ aŭ „divizoro“ eblas vastigi la sencon al kampoj ekster elementa aritmetiko.

angle:

multiply

beloruse:

памнажаць (на цэлы лік)

ĉine:

相乘 [xiāngchéng], 倍增 [bèizēng], 再育 [zàiyù]

france:

multiplier (math.)

germane:

vervielfältigen

hungare:

szoroz

japane:

掛ける [かける]

nederlande:

vermenigvuldigen

pole:

mnożyć, powielać

rumane:

multiplica, duplică

ruse:

умножить, умножать

ukraine:

множити

obliĝi

Multiĝi je faktoro; tre plimultiĝi: kvankam ilia kvanto multe pligrandiĝis, tamen ili ne obliĝis tiel are kiel [en idealaj] kondiĉoj [23]; la krimoj obliĝis laŭ kapturna skalo, la malliberejoj fariĝis troloĝataj [24].

23. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Kvara
24. Hjalmar Söderberg, trad. Sten Johansson: La Kiso kaj dek tri aliaj noveloj, La Pluveto

germane:

sich vervielfachen

n-obla

a)

[25] (p.p. radiko `a` de polinomo `bb P`) Tia, ke `n` estas la plej granda potenco, por kiu `(bb X-a*bb 1)^n` divizoras en `bb P`: `bb X^2-bb 1` akceptas du unuoblajn radikojn; 1 estas duobla radiko de `bb X^2-2*bb X+bb 1`.

b)

[26] (p.p. punkto de kurbo) Tia, ke la kurbo trapasas ĝin `n`-foje: ĉiuj punktoj de koniko estas unuoblaj.

obleco, plurobla

25. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 15
26. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 32

angle:

n-fold

beloruse:

n-кратны

france:

multiple d'ordre n, n-uple

germane:

n-fach

hungare:

1.a n-szeres (gyök) 1.b n-edrendű (görbe)

pole:

n-krotny

rumane:

n-o dată, de n ori

ruse:

n-кратный

obleco

^MatVort

(de punkto aŭ polinoma radiko) Tia entjero `n`, ke la punkto aŭ la radiko estas n-obla: la sumo de la obleco de ĉiuj radikoj de kompleksa polinomo egalas al ties grado.

angle:

multiplicity

beloruse:

кратнасьць

ĉeĥe:

násobnost

ĉine:

倍数 [bèishù], 倍數 [bèishù]

france:

multiplicité, ordre de multiplicité

germane:

Multiplizität, Vielfachheit

hungare:

multiplicitás

pole:

krotność

rumane:

ori

ruse:

кратность

slovake:

násobnosť

ukraine:

кратність

plej malgranda komuna oblo (PMKO)

^PIV1

(de pluraj entjeroj) la plej malgranda komuna oblo de 14, 20, 30 estas 420.

angle:

least common multiple

beloruse:

найменшае агульнае кратнае

ĉeĥe:

nejmenší společný násobek

ĉine:

最小公倍数 [zuìxiǎogōngbèishù], 最小公倍數 [zuìxiǎogōngbèishù]

france:

plus petit commun multiple, P.P.C.M.

germane:

kleinstes gemeinsames Vielfaches

hungare:

legkisebb közös többszörös

nederlande:

kleinste gemeen veelvoud

pole:

najmniejsza wspólna wielokrotność, N.W.W.

rumane:

cel mai mic multiplu comun (c.m.m.m.c.)

ruse:

наименьшее общее кратное

slovake:

najmenší spoločný násobok