^*cel/i ^UV

(tr)

1.

Aldirekti ĵeton, pafon aŭ atakon por trafi ion: ŝi volas foriri, unu rabisto celas kontraŭ ŝin – „halt!“ [1]; la soldatoj bezonis vergon, por ŝargi la pafilon, remeti la vergon, celi, pafi [2]; ili renkontis ĉasiston, kiu genuis, tenis pafilon kaj celis [3]; insidis kontraŭ mi tiuj, kiuj celas mian vivon [4]; celi anseron, trafi aeron ^PrV ; celis paseron, trafis anseron ^Prv .

2.

(figure) Aldirekti rigardon, deziron aŭ klopodon al io, peni por atingi, por plenumi ion: li iradis kun tia rapideco, kvazaŭ li celus veni hejmen [5]; homoj ankoraŭ iris, veturis, celis plezuron ^Marta ; kion vi celas? parolu pli klare [6]! vi aspektas kvazaŭ vi celus tuj dekroĉi […] la stelojn de l' ĉielo [7]; [ili] atakas min pro tio, ke mi celas bonon [8]; celu justecon, helpu prematon [9]; tiuj konfesoj celis pensigi, ke ĉiu pro amo deziras preni sur sin kulpon, kiun li erare atribuas al alia [10]; celadi ĉiuj al unu vero, al unu feliĉo [11]; la esperantista movado [...] celas atingi reciprokan komprenadon inter ĉiuj homoj kaj popoloj [12]; la esperantismo celas nur al tio, ke ia taŭga kaj vivipova komprenilo inter la popoloj ekzistu [13]; ĝis kiam vi amos vantaĵon kaj celos malveron [14]? ĉu vi celas mortigi min [15]? ambicii, aspiri, deziri, intenci, serĉi

Laŭcele: ŝerce dirite, cele pensite ^PrV ; La knabino kun la malhela hararo marŝis cele ilin tra la kampo [16].

(prepoziciaĵo)

„Por“, kun la intenco plenumi: UEA iniciatos agadon cele al [la] starigo de fakaj asocioj [17].

Tio, kion oni celas: ni volas montri, ke la ĝardeno […] estis […] la celo de la flugado [18]; la libro tute taŭgas por sia celo; oni ofte kulpigas nin pri celoj, kiujn ni neniam havis [19]. programo

Rilata al celo: ĝenerale, la tradukanto devas bone scii ambaŭ lingvojn, kaj la fontan, kaj la celan [20].

Penado por atingi celon: mi klarigis al vi, kio devas esti celado de niaj kongresoj [21].

Ĉia ilo por direkti ion (ekz. pafilon) precize al celo: sed ili ne sukcesas fari tion dank‘ al preciza celilo de Old Shatterhand kaj post mallonga interpafado ĉio estas finita [22]; li tenas celpafistan fusilon kun granda optika celilo [23]; lasera celilo de pafilo konsistas el lasero, kiu sendas radion de videbla lumo, ofte ruĝan, proksimume paralele al la paftubo [24]; la ludantoj devas uzi celilon (muson, tableton k.t.p.) por celi la alklakaĵojn [25].

Konforma al la celo, taŭga, konvena: propagando, kiu serĉas influi agon aŭ perspektivojn inter laŭcela spektantaro [26]; [...] rezonante surbaze de la celoj de la traktatoj, tian rezon-metodon oni nomas laŭcela rezonado [27].

Havanta intereson en si mem, ne en ia ekstera celo: ĉiu organizaĵo fondiĝas por la servo de ia celo, sed poste ĝi fariĝas memcela [28].

Senutila, vana: sencela diskutado; sencelaj klopodoj; muele sencele ^Prv ; esploradi la komparan valoron de ĉiuj religioj [...] estus afero tute sencela [29]; plej sencela kaj senutila sensencaĵo ^EE ; multe da sencelaj aferoj ekbrilis antaŭ la mondo rapide, sed ankaŭ rapide falis ^EE .

(ntr)

Esti senokupa, iri sencele: du tagojn Bavink kaj Japi sencelumis en Veere [30]; mi sencelumas en la kuirejo en piĵamo [31].

Planita, farita, destinita, taŭga por la koncerna celo, celkonforma: oni kompaktigas [la balaston] per tiucelaj maŝinoj [32].

Tio, kion oni rigardas celinda, dezirinda, plenuminda en la vivo: besto sen ia ajn vivcelo [33].