fond/i

^*fondi ↝

(tr)

1. ↝: Krei, starigi la bazon de konstruaĵo, de organizo ks: la Eternulo per saĝo fondis la teron, per prudento Li aranĝis la ĉielon [1]; la tago, en kiu estas fondita la templo [2]; tiu domo […] estis fondita sur roko [3]; fondi organizaĵon [4]; fondi demokratan justecan ŝtaton [5]; fondi novan religion [6].
2.: (figure) Motivi, bazi: fido, fondita kaj fiksita […] en la espero de la evangelio [7]; populara opinio […] fondita sur plena nesciado de la historio ^EE; vi ja parolas teruran, sur nenio fonditan sensencaĵon ^EE.

bazi, fundamenti, krei

1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 3:19
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ĥagaj 2:18
3. La Nova Testamento, Mateo 7:25
4. Monato, Ĉu reiri al naciaj radikoj?, 93/08
5. Monato, Estonio, 93/09
6. Monato, Albisturo Kvinke: Opinio: Sobraj pensoj de sobrulo
7. La Nova Testamento, Koloseanoj 1:23

angle:: establish 1. found 2. base
beloruse:: 1. засноўваць 2. абгрунтоўваць, матываваць
bulgare:: 1. учредявам, основавам 2. базирам
ĉeĥe:: založit, zřídit
france:: fonder (ts sauf servir de base), asseoir (fonder), établir, édifier, instaurer
germane:: gründen
hispane:: 1. fundar 2. fundamentar
hungare:: 1. alapít 2. alapoz (átv.)
nederlande:: 1. stichten, oprichten 2. zich baseren, funderen
portugale:: 1. fundar
ruse:: 1. основать, учредить 2. обосновать, мотивировать
slovake:: konštituovať, založiť

: Ago fondi; rezulto de tiu ago: de post la fondo de la mondo [8]; de post la tago de ĝia fondiĝo ĝis nun [9]; la tago, kiam estas farata fondo por la konstruado de la domo [10]; la kristanaro ĵus celebris la duan jarmilon de la fondiĝo de sia religio [11].

8. La Nova Testamento, Hebreoj 9:26
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 9:18
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Zeĥarja 8:9
11. Monato, Albisturo Kvinke: Opinio: Sobraj pensoj de sobrulo

: Organizaĵo kreita por speciala, ordinare socia, celo, kaj provizita per sufiĉa kapitalo aŭ rento por povi daŭre funkciadi: ŝtataj fondaĵoj, kia ekzemple la emeritula [12]; la Naturprotekta Monda Fondaĵo (WWF) [13]; protektata de Unesko-fondaĵo [14]; Fondaĵo por demokratio en Azio [15]; du malsanulejoj de la fondaĵo estas gravaj apogiloj de la medicina prizorgado en la regiono [16]; „Kolekto 2000“, lanĉita de Vinilkosmo en 1998 kun la helpo de FAME-Fondaĵo [17]. Ne konfuzu kun: fonduso.

12. Monato, Paul Gubbins: Post morto ― nova sorto
13. Monato, Poluado: Cinike cianide ― ĉu respondecas Okcidento?
14. Monato, Bardhyl Selimi: Adriatika marbordo, 2004
15. Monato, Paul Peeraerts: Kaj Pilato lavis siajn manojn ..., 2007
16. Monato, Sir Edmund Hillary: Vivo dediĉe al la ŝerpoj
17. Monato, Muziko: Kanzonoj por interna konsumo

: Tiu, kiu fondis: Salma, fondinto de Bet-Leĥem [18]; kiel fondinto de Esperanto, mi ricevis […] multajn gratulajn telegramojn [19]; Sigmund Freud, aŭstra psikologo kaj fondinto de psikanalizo [20].

18. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Kroniko 2:51
19. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
20. Monato, Reza Kheir-Khah: Sonĝo: Mirinda dimensio de nia vivo

(tr)

: Fondi komune kun aliaj: Zhang Qicheng […] en la 30-aj jaroj […] kunfondis Ŝanhajan Esperanto-Ligon [21]; du amikoj, kiuj junulaĝe kunfondis Polan Esperanto-Asocion [22]; Vladimir Samodaj, profesia ĵurnalisto, […] kunfondinto de la legendeca SEJM [23].

21. -: Forpasis Zhang Qicheng, Gazetaraj Komunikoj de UEA, 2004-12-29, numero 192a
22. Monato, Carlo Minnaja: Finaj agordoj, 2003
23. Monato, Boris Kolker: Fascina gazeto

: Senbaza, senmotiva: tiu timo estas tute senfonda ^DL; ni neniam devas obei la senfondajn gustojn kaj la simplan vantecon de ia aparta nacio [24].

24. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 4. Vortaroj