^*aper/i ^PV

(ntr)

1.

Sin vidigi, ekmontriĝi, fariĝi videbla: la unuaj floroj aperas en la ĝardeno; en la pordo de l' ĝardeno aperis la sana figuro de bela junulo ^BdV ; tempo toleras, sed vero aperas^PrV ; ne voku diablon, ĉar li povas aperi ^PrV ; (figure) jen la Morto aperis ĉe lia lito [1]; post […] silenta tempo […] aperos revigliĝo ^FK ; en tiuj okazoj, kie malkompreniĝo povas aperi, ni devas ĝin eviti [2]; tiu ĉi neceseco aperas nur tre malofte [3]; Volapük aperis tiam, kiam la entuziasmo de la publiko por la nova ideo estis ankoraŭ tute freŝa ^FK ; nun la unuan fojon nia kongreso aperas sub la oficiala sankcio de […] registaro [4]; iufoje en la kapo de iu samideano aperas la sekvanta demando [5]; se aperas iaj demandoj, kiuj koncernas la tutan esperantistaron, […] tiam kiu havas la rajton ilin solvi [6]? aspekti, brili, esti legebla, ŝpruci

2.

Sin montri ia aŭ tia, ŝajni: aperi senkulpa; kiam li ekvidis la altajn montojn, la mondo denove aperis al li pli granda [7]; vi ne aperu mensoganto [8]; miaj rimedoj de solvo aperos eble kiel tro simplaj [al la leganto] ^FK ; Esperanto vere aperas kiel sola kandidato por lingvo internacia ^EE ; kiel grandega malhelpo tie ĉi aperos […] la reciproka envio de la popoloj ^EE ; tiu ŝanĝo […] devas aperi kiel tute ne akceptebla [9].

3.

Esti publikigata (pri libroj, gazetoj): la revuo aperas ĉiumonate; la revuo Progreso daŭre aperas ekde 1908 [10]; regule aperas gazetaraj komunikoj de UEA [11].

4.

Sin prezenti ie: en kia granda nombro ili aperis por deziri al ni bonvenon [12]; aperante antaŭ vi kiel tradicia malfermanto de niaj kongresoj [13]; jam la trian fojon vi aperas antaŭ la tribunalo!

1.

Videbliĝo, ekmontriĝo: ĝis la apero de la matenruĝo [14]; de la leviĝo de la ĉielruĝo ĝis la apero de la steloj [15]; post la apero de homo sur la tero [16]; mortinto scias […] kian timegon kaŭzus al ni lia apero [17]; la loko de la unua apero de la viruso [18]; misteraj aperoj de la sankta virgulino Maria [19].

2.

Prezento, publikigo, surmerkatigo: la apero de tiu karteta sistemo […] celis solvi problemon kun rapida staplomemoro sidanta ĉe la ĉefkarto [20]; artikoloj en nia magazino estas verkitaj minimume unu monaton antaŭ apero [21]; ĉiuj ankoraŭ aperontaj numeroj de tiu ĉi jaro [22]; la unua apero de la dramo en Esperanto [23].

3.

(arkaismo) Fenomeno: reciproka kompreniĝado inter personoj de malsamaj nacioj […] estas ne ia fantazia revo, sed apero tute natura [24]; ni en ĉia lingvo natura sur ĉiu paŝo renkontas la sekvantan aperon: en via cerbo aperas ia komprenaĵo, sed... vi ne havas la eblon esprimi ĝin per buŝa vorto kaj devas tial helpi al vi per tuta multvorta kaj tre neoportuna priskribo ^FK .

4.

Nomo, signo, simbolo, vorto aŭ frazo konsiderata kun la loko en kiu ĝi aperas: la redaktilo trovis 100 aperojn de la variablo x en la programo; difina, aplika apero de variablonomo en programo. ekzemplerookazo²kunteksto

Io, kio aperas: li rigardadis la leviĝon de la suno, kaj tiu aperaĵo lin ravis; fantoma aperaĵo; tiel terura estis la aperaĵo, ke Moseo diris: mi timegas kaj tremas [25]; en lunlumo traŝvebis antaŭ ŝi aperaĵo, pri kiu ŝi jam antaŭe aŭdis […] li ne estis blanka, kiel oni ordinare prezentas al si mortinton [26].

1.

Vidigi, montri: sian tutan koleron aperigas malsaĝulo [27]; ĉe klaso li jam aperigis kleron neordinaran kaj talenton por verkado ^VivZam ; ŝi ne aperigis tamen miron nek ian alian senton ^Marta ; ŝia vizaĝo aperigis jen mortan palecon, jen koloron de sango ^Marta .

2.

Estigi, naski: la tero aperigu vivajn estaĵojn, laŭ ilia speco, brutojn kaj rampaĵojn [28]; la Eternulo aperigis tondrojn kaj hajlon [29]; la figarbo […] jam moliĝas kaj aperigas foliojn [30]; ĉu vi povoscias aperigi fajrerojn [31]?

eldoni, elŝeligi, malkovri, malkaŝi, manifesti

Aperi el ie: kiam oni ilin disrompas, elaperas vipuro [32]; la Eternulo elaperigis nian pravecon [33]; ĉirkaŭe elaperadis multaj delfenoj, kvazaŭ efektive logitaj per la muziko [34]; la suno elaperis trans la montaraj interpintoj [35]. elmergiĝi, emerĝi

(ntr)

1.

Fariĝi nevidebla, ne plu esti videbla: la globo malaperis, kaj la puto estis tiel profunda, ke oni ne povis vidi la fundon [36]; Amalio forkuris, la grafo subite malaperis [37]; ŝi ree forkuris kaj fine tute malaperis [38]; kun tiuj ĉi vortoj li malaperis en la arbaron [39]; malaperis kiel vaporo^PrV ; malaperis kiel ŝtono en maron ^PrV . foriĝi, forpafiĝi

2.

Neniiĝi, ne plu esti: tiel malaperis tiu granda homo; li malaperis, ĉar Dio lin prenis [40]; malaperis ilia forto [41]; [iuj] tradicioj rapide malaperas [42]; kiam havo malaperis, saĝo aperis ^PrV ; leĝo malaperas, moro daŭras ^PrV ; matenas, vesperas ― kaj tago malaperas ^PrV . ĉesi, droni, estingiĝi, forvelki, morti, paliĝi², pasi³, perei

Malaperi definitive; perdiĝi, morti, kaŝe fuĝi: la akiritaĵo de la potenculo formalaperos [43]; la ĉasaĵo estas jam proksime! oni devas kiel eble plej rapide ĝin ĉirkaŭbari, ĉar ĝi povus formalaperi ^Marta ! kiel forfalas la floraĵo de la pomarbo [tiel] ankaŭ la homoj formalaperas [44]! ŝi penis nerimarkite formalaperi laŭlonge de la muro ^Marta .

(tr)

Forigi, fari ne plu videbla, ekzemple per formovo (kaŝi, ekzili) aŭ neniigo: vi ne malaperigos mian nomon [45]; la maliculoj estos malaperigitaj de tie [46]; Vi malaperigis ĉiun memoron pri ili [47]; per komplikaj procedoj dungitoj de la banko malaperigis 4,5 milionojn da USD [48]; infrastrukturaj projektoj en la malsupra Danubo povus tute malaperigi la forte minacatajn populaciojn de sturgo [49]. detrui, ekstermi, forfandi, vualo

Fantomo: kiam ŝi rigardis la filon, ŝi sentis pikon en sia interno, li staris […] kiel reaperanto de sia avo [50]; la konata dramo Reaperantoj (Fantomoj) de H. Ibsen [51]; la voĉo de fantomoj estas ankaŭ aŭdebla surkasede, la kasedo enhavas kantojn kantatajn de reaperantoj dum tradiciaj ceremonioj [52];