*incit/i

*inciti

(tr)
1.
(iun) Eksciti ties koleron: ili incitis Min per ne-dio, [...] tial Mi incitos ilin per ne-popolo [1]; ne incitu [la anĝelon], ĉar li ne pardonos vian pekon [2]; la princo volas inciti nin per sia favoratino [3]; urson evitu, duonpatrinon ne incitu PrV ; la incitita ĉefpastro ne lasis sin distri de siaj ideoj [4]; diskuti per incitita voĉo (voĉo de incitito). VD:ĉagreni, defii, iriti, piki, provoki, spiti.
Rim.: En la bibliaj ekzemploj la kolero fontas el la ĵaluzo de Dio. En pli moderna lingvaĵo la kolero aperas ofte kiel sekvo de vortaj atakoj: pikoj, mokoj ks.
2.
(beston) Suferigi ĝin por vigligi ĝian agresemon: inciti hundon, abelojn; (figure) abelujon ne incitu, amason ne spitu PrV ; la dresisto [...] senĉese incitis la serpentojn [5]; [la virbovo] komencis persekuti la lancistojn, kiuj incitis lin per pikado [6]; (figure) lia modesteco estis incitilo por liaj malamikoj. VD:turmenti.
3.
Malmilde instigi, senkaŝe instigi al malbono: inciti koleron, senton, ĵaluzon, fieron [7], envion, deziron, pasion, kverelon, ribelon; ni trovis ĉi tiun viron pestulo, kaj incitanta al ribelado [8]; malbone kaŝita ŝteliston incitas PrV ; mi vidas, ke mia silento incitas vian malŝaton; Li incitis Davidon kontraŭ [la Izraelidoj] (instigis Davidon kontraŭ ili) [9]; senhontaj virinoj logincitadis la pasantojnZ . VD:instigi, naski, veki.
4.
Malmilde eksciti korpan organon aŭ sentumaĵon: inciti la nervojn; tro kruda lumo incitas la okulojn; inciti la galon (kolerigi); inciti la soifon, la doloron; la incitanta blankeco de la neĝo; incitanta flaveco de la sablo de la libia dezerto [10]. (figure) Sofio estis tute ne bela, tamen sen okulincitantaj malbonpunktoj [11]. VD:agiti, agaci, iriti.
5.
(figure) (poezie) Eksciti la aktivecon de io, kvazaŭ kolerigante ĝin: inciti la fajronZ ; la incititaj (furiozaj) ondoj de maro.
Rim.: Inciti enhavas ĉiam en si ideon de malmildeco, akreco, krudeco, eĉ malagrableco; oni do ne devas uzi ĝin sendistinge anstataŭ eksciti, kiu enhavas esence nur la ideon de plivigligo.
1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 32:21
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 23:21
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉap. 16
4. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉap. 15
5. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉap. 19
6. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉap. 8
7. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XX
8. La Nova Testamento, La agoj 24:5
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 24:1
10. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉap. 17
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Bela
angle:
incite
beloruse:
раздражняць, дражніць
bulgare:
раздразвам, дразня 3. предизвиквам
ĉeĥe:
bouřit, dráždit, hecovat, jitřit, podráždit, popouzet, popudit, rozčilovat, štvát
ĉine:
嗾 [sǒu], 挑 [tiǎo], 刺激 [cìjī], 受鼓舞 [shòugǔwǔ], 有刺激性 [yǒucìjīxìng], 被唤起兴奋 [bèihuànqǐxīngfèn], 被惹恼 [bèirěnǎo]
france:
agacer, énerver, exciter (agacer), fomenter (pousser à faire qc), irriter (mettre en colère), provoquer (exciter) log~adi: raccoler.
germane:
erregen, reizen, aufstacheln 3. aufwiegeln
hispane:
incitar 4. irritar
hungare:
izgat, ingerel
japane:
怒らせる [おこらせる], いらだたせる, 極度に興奮させる [きょくどにこうふんさせる]
nederlande:
prikkelen
portugale:
incitar
ruse:
раздражать 1. дразнить
slovake:
dráždiť, hnevať, popudiť
tibete:
བརྙས་བརྐོས་
ukraine:
дражнити, дратувати, роздратовувати, роздражнювати, сердити

incito

1.
Io, kio incitas: mokriproĉoj, incitoj kaj kriegoj aŭdiĝis el ĉiuj flankoj [12]; li ne restigis ĉe Jerobeam eĉ unu animon [...] pro la incito, per kiu li kolerigis la Eternulon [13]; Lia kolero ekflamis kontraŭ Judujo pro ĉiuj incitoj, per kiuj incitis Lin Manase [14]. VD:piko.
2.
(malofte) Inciteco: inter la konstrulaboristoj regis ega incito (kontraŭ la estraro) [15].
12. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉap. 22
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 15:30
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 23:26
15. V. Varankin: Metropoliteno, ĉap. 7
beloruse:
1. раздражняльнік, раздражнік, цьвяло, пацьвяляльнік 2. раздражненьне, раздражнёнасьць
bulgare:
дразнение
france:
1. provocation (ce qui irrite), pique (raillerie), pointe (raillerie), raillerie 2. agacement, animosité (colère permanente), énervement, excitation (état), irritation (état de colère)
hispane:
2. incitación
hungare:
1. izgatás, ingerelés 2. izgatottság
japane:
怒らせること [いからせること], 挑発 [ちょうはつ]
portugale:
2. incitação (ato de incitar)
ruse:
1. раздражитель, насмешка, колкость, издевательство 2. раздражение
ukraine:
дратування, роздратування

incitadi

Ade inciti: fiakristo incitadis sian ĉevalon [16]; ekbato de nazo aperigas sangon kaj incitado de kolero kaŭzas malpacon [17]; la incitado de ŝovinismaj sentoj kondukas al milito; incitado de la vidnervo per ia ajn procedo naskas ĉiam dolorajn sentumaĵojn.
16. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉap. 5
17. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 30:33
beloruse:
раздражняць
bulgare:
дразня
ĉeĥe:
dráždit, škádlit
france:
~ado: excitation (action), irritation (fait de mettre en colère).
portugale:
irritação (incitação continuada), provocação (incitação continuada)
ruse:
раздражать
slovake:
dráždiť, naťahovať, prekárať

incitebla

Incitiĝema: la inciteblaj bubaloj; esti pacema, malsovaĝa kaj ne facile incitebla [18].
18. Vikipedio, Kolero
beloruse:
раздражняльны
bulgare:
раздразнителен
ĉeĥe:
dráždivý
ĉine:
应激性 [yìngjīxìng], 易激惹 [yìjīrě]
france:
excitable, irritable, nerveux
hungare:
izgatható, ingerelhető
portugale:
irritadiço
ruse:
раздражительный
slovake:
dráždivý
ukraine:
дратівливий, збудливий

inciteco

Stato de iu aŭ io incitita: tiu ja estas la bono, kiun al mi faris miaj persekutantoj senmezure eluzante ĉiujn sagojn de sia inciteco [19].
19. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Unua promenado
beloruse:
раздражненьне, раздражнёнасьць
bulgare:
раздразнение, раздразненост
ĉeĥe:
podrážděnost
ĉine:
激动 [jīdòng]
france:
agacement, animosité (colère permanente), énervement, excitation (état), irritation (état de colère)
hispane:
incitación
hungare:
izgatottság, ingerelültség
portugale:
animosidade
ruse:
раздражение, раздражённость
slovake:
podráždenosť

inciteti

Milde inciti: li incitetadis eĉ la malgrandan Gerdan, kiu lin amis el la tuta koro [20].
20. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
beloruse:
пацьвельваць
bulgare:
подразням
ĉeĥe:
popichovat, pozlobit, škádlit
ĉine:
作弄 [zuònòng], 嘲弄 [cháonòng], 嬲 [niǎo], 捉弄 [zhuōnòng], 耍猴 [shuǎhóu], 調侃 [tiáokǎn], 逗 [dòu], 嫐 [nǎo]
france:
taquiner, asticoter, embêter (taquiner)
hungare:
ingerkedik
portugale:
importunar, contrariar
ruse:
поддразнивать, подтрунивать, донимать
slovake:
podpichovať

incitiĝi

Iĝi incitita: ne incitiĝu pro la malvirtuloj [21]; kion do vi ankoraŭ diras? ― sufokate de incitiĝo Azazello preskaŭ siblis [22]; la tono de incitiĝo estis sufiĉa indiko pri la animstato de la inspektoro [23].
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 37:1
22. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉap. 19
23. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 8
beloruse:
раздражняцца
bulgare:
раздразвам се, дразня се
france:
s'agacer, s'énerver, s'exciter (s'énerver), s'irriter (se mettre en colère), se mettre en colère ~iĝo: agacement, énervement, excitation (état), irritation (état de colère).
hungare:
izgalomba jön, felizgatja magát
portugale:
irritar-se
ruse:
раздражаться

incitiĝema

Facile incitiĝanta: incitiĝema karaktero, humoro; malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema [24]; malsaĝulon mortigas la kolero, kaj sensenculon pereigas la incitiĝemeco (aŭ: incitiĝemo) [25]. SIN:incitebla
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 14:16
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 5:2
beloruse:
раздражняльны, раздражлівы, дражлівы
bulgare:
раздразнителен
ĉine:
应激性 [yìngjīxìng], 易激惹 [yìjīrě]
france:
excitable, irritable, nerveux
hungare:
ingerlékeny
japane:
怒りっぽい [おこりっぽい], 短気な [たんきな]
portugale:
irritadiço
ruse:
раздражительный

administraj notoj

pri ~iĝema: 
    Mi ne certas,
    ke "~igxema" kaj "~ebla" estas veraj sinonimoj (ecx se
    la tradukoj identas). [MB]
~i: Mankas verkindiko en fonto.
~ebla: Mankas dua fontindiko.
~eco: Mankas dua fontindiko.
~eti: Mankas dua fontindiko.