^*prudent/a ^UV

1.

Kiu pripensas kaj regas siajn agojn kaj konduton laŭ la praktika vivosperto kaj sociaj konvencioj: io tro sensenca, por ke prudenta homo povu serioze pensi pri ĝi ^BdV ; vi estas tre pripensema kaj prudenta homo [1]; li rigardis per prudentaj grizaj okuloj ^Marta ; (figure) prudenta opinio ^FK ; estu prudenta (t.e. obeema, cedu al la cirkonstancoj), aŭ mi vokos la gardistojn [2]! tion rezultigis la servistoj per siaj kisoj kaj karesoj, sed ne ŝiaj gepatroj, ĉar ili estis tro prudentaj (raciaj) por tio [3].

2.

Kiu moderigas sian konduton laŭ la cirkonstancoj: prudenta ŝparemeco [4]; doni prudentan konsilon [5]; la strataj ŝtelistoj devis agi ekstreme prudente [6]; ju cerbo pli prudenta, des lango pli silenta ^PrV ; riĉigas ne enspezo, sed prudenta elspezo ^PrV . antaŭzorgema, malriskema, singarda

1.

Kapablo trafe juĝi pri la aferoj de la praktika vivo: Ofelio perdis la prudenton ^Hamlet ; la aĝo de prudento; la sana prudento; senprudenta besto [10] [11]; de legado sen atento ne riĉiĝas la prudento ^PrV . intelekto, komprenkapablo, komprenpovo, racio, saĝo

2.

Kapablo antaŭvidi kaj eviti la erarojn aŭ danĝerojn de la vivo: konservu klarecon de la kapo kaj prudenton [12]; li pagas nun pro sia senprudenteco; venas prudento post la ĝusta momento ^PrV ; kiu prudenton ne havas, tiun saĝo ne savas ^PrV . singardo

(tr)

Moraligi; admoni; instigi iun al prudento: Anton volis montri sian kuraĝon, sed mi sukcesis prudentigi ankaŭ lin [13]; mi devas iri prudentigi la bovstultulon [14]; glacia sinteno sufiĉis por lin prudentigi [15]; la sorĉo de la (bela) formo lin senprudentigis, li rigardis la ŝelon kaj ne la kernon, kaj tio estas malfeliĉo, granda malfeliĉo en la edzeco [16].

Iu prudenta: saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn [17]; sur la lipoj de prudentulo troviĝas saĝo [18]; patro de malprudentulo ne havos ĝojon [19]; prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas, sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas [20]; senprudentuloj en la popolo [21].

stultulo, naivulo

Ne havanta prudenton: malprudenta homo neniam konas la mezuron de sia stomako [22]; ne estu senprudenta [23]; kiu estas tiom senprudenta […] kredi, ke ekzistas homoj, kiuj iras kun la piedoj supre kaj tenas la kapon malsupren ^FK .

Nebanala prudento, la kapablo ĝuste kaj senpasie juĝi pri aferoj, por kiuj malsukcesas rezonadoj de eruditaj instruituloj aŭ malgraŭ la misrezonadoj de sofistoj: en la afero de lingvo internacia la rutino kaj spirita inercio komencas iom post iom cedadi al la sana prudento [24]; la frenezo ofte havas ion tian, kio al la saĝo kaj al la sana prudento ne bone prosperas ^Hamlet . okulmezure