^*stel/o

1.  ↝

Memlumanta astro, kiu, pro malproksimegeco, aperas kiel brila surĉiela punkto kaj nia suno: en la nokto ni vidas la palan lunon kaj la belajn stelojn [1]; Li kreis la Grandan Ursinon, Orionon kaj Plejadojn kaj la stelojn de la sudo [2]; rigardu al la ĉielo kaj kalkulu la stelojn, se vi povas ilin kalkuli [3]; la steloj estas korpoj de universo [4]; oni povis fari instrumentojn kaj esplori per ili la stelojn kaj planedojn ^FK ; la suno estas stelo ^FK ; polusa stelo, tio estas ĝi, kiu nokte gvidas sur la maro la feniciajn ŝipojn [5]; supre brilis la sep steloj de la Granda Ursino [6]; la suno aperas sub la stelo Sirius, kaj komencas malleviĝi, kiam la suno proksimiĝas al la stelaro de Pesilo [7]; stelluma, stelklara, stelplena nokto.

2.

(arkaismo) (evitinde) Alia lumanta ĉielkorpo, t.e. planedo, aparte Venuso, kometo, meteoro: la stelo Venus ekbrulis per envio — pro tio ŝi lumas pli forte ol multaj aliaj ^FK ; tra la palruĝa aero lumis la stelo de la vespero ^FK ; steloj kun teruraj fajraj vostoj ^Hamlet ; oni diras, ke kiam stelo falas, oni devas antaŭ ĝia estingiĝo esprimi deziron kaj ĉi tiu deziro plenumiĝos ^IK .

3.  ↝

Simboligo, kondukanto de la sorto, de la feliĉo: festoj kaj baloj sekvis unu post la alia, kaj ŝajnis, ke la stelo de la imperiestro brilas la plej hele, antaŭ ol ĝi por ĉiam estingiĝos ^FK ; Marion estas mia stelo de feliĉo ^BdV ; konduku nin, komencu la batalon sub bona stelo, en feliĉa horo [8]; leviĝas lia stelo en la politika firmamento [9].

Rim.: Tia uzo estiĝis el la praa kredo, ke la steloj influas la homan sorton, sed nuntempe ankaŭ estas metafora.

4.  ↝

(figure) Stelulo: Sylvie Vartan, stelo de la franca kanzono [10].

5.  ↝

Figuro kun kvin aŭ pli da pintoj, ofte uzata kiel simbolo kaj emblemo: stelo el orsimila papero [11]; ni forĵetos malproksimen la verdan stelon, kiu sidas sur nia brusto ^VivZam ; verdaj flagoj kun la stelo de l' espero ^VivZam ; verdaj roboj surŝutitaj per oraj steloj [12]; kun stelo sur la brusto kaj sabro ĉe la flanko [13]; milionoj da stelformaj flokoj (neĝo) [14]; tristela hotelo [15].

6.  ↝

Esperanta monunuo iniciatinta je 1959: oni iniciatis internacian monunuon stelo [16].

Ŝajna grupo da steloj apartenantaj al unu aŭ pluraj konstelacioj, kiu apartiĝas sur la ĉielsfero por desegni arbitran figuron (stelfiguron). Ĝenerale, tiuj steloj ne estas gravite kunligitaj, nek havas komunan originon, diference de stelamasoj: la Ĉaro estas fama stelaro, kiu apartenas al la konstelacio Granda Ursino; oni vidis la stelaron de Leono en kies mezo brilis la stelo de Regulus [17]; al la suno, al la luno, al la stelaroj kaj al la tuta armeo de la ĉielo [18]; astronomia kalendaro por la dua jarduono 2000 kaj listo de la nomoj de la stelaroj en la latina kaj esperanta lingvoj [19]; la zodiakaj stelaroj [20]. stelfiguro, konstelacio

Rim.: Vidu la rimarkon ĉe konstelacio.

1.  ↝

Malgranda stelo⁵: ĉapo kun steleto ^IK ; [la] simboloj necesaj por ĉiuj eŭro-moneroj – 12 steletoj kaj la dato de stampado [21]; okuloj — brilantaj steletoj ^FK .

2.  ↝

Asterisko: en la suba tabelo steleto montras la arĥaikajn literojn [22]; steleto (*) signifas, ke la lingvo estis unika kaj ne havas rektajn pralingvojn [23].

Fama, elstara artisto: televidaj kaj radiaj steluloj kuniĝu por koncerte kunfesti la datrevenon [24]; manko de mono kaj steluloj kondukis la ĉinajn filmojn en embarason [25]; programo kun politikistoj kaj aliaj steluloj pliriĉigis la foiron [26]; tiuj aktoroj mem, nomataj „steluloj“, estis same naive diigataj, kiel sportistoj [27].

Brila meteoro, kiu ŝajnas kvazaŭ defalanta stelo: falis falstelo kaj la pensoj de la knabo leviĝis supren al la brilanta meteoro [28]; falstelo traflugis la ĉielon [29]; pri kio vi petus la falantan stelon ^IK ? meteoroaerolito

(komune)

Stelforma besto vivanta en maro, genro el eĥinodermoj (Asterias): branĉobrakaj ofiuroj (alinome meduzaj marsteloj) [30]; se la marstelo estas eligita el la sistemo, tiam la kalifornia mitulo forpremas la postrestantajn speciojn, kaj la biodiverseco malgrandiĝas [31]. asterio

(komune)

La planedo Venuso vidata je frua mateno: ektagiĝos kaj la matenstelo ekleviĝos [32]. la aztekoj adoris multajn aliajn diojn, la plej fama el kiuj estis Kecalkoatlo, la Serpento de Plumoj, kiu estis […] la matenstelo (Venuso) [33].

Stelo en la stelaro Malgranda Ursino, el la helaj steloj la plej proksima al la ĉiela nordpoluso (je proksimume 1˚) (α Ursae Minoris): la Polusa Stelo, gvidanto de navigantoj, faras angulon je 25 gradoj al la horizonto [34]; la Polusa Stelo ne estis videbla, sed mi pli-malpli divenis, kie ĝi troviĝis, kaj decidis sekvi ĝin ien ajn [35].

^PIV2

Kolapsinta stelo tre rapide turniĝanta, elsendante radiondojn je ĉiu turniĝo: [en] la kazo de pulsostelo, la disperso fare de tiuj elektronoj kreas, depende de la ondolongoj, malfruon inter la impulsoj, kiu estas mezurata laŭ la elektronodenso [36].

Figuro de verda, kvinpinta stelo, tradicia emblemo de Esperantismo: la verda stelo ĉesos esti malkuraĝa signo de silento, ĝi fariĝos signo de laboro [37]; la flago de la Civito estas verda, kun blanka kvadrato en la ĉestanga supra angulo, kie situas simetria kvinpinta verda stelo, konforme al la modelo adoptita de la unua Universala Kongreso en Bulonjo-ĉe-Maro, 1905 [38].

(komune)

La planedo Venuso vidata je sunsubiro: Venuso estas ankaŭ nomata la matenstelo aŭ vesperstelo, ĉar ĝi ofte aperas kiel brila stelo de la krepusko kaj ne povas aperi je mezo de nokto [39]; Hespero ― estas ankaŭ nomata Vesperstelo, se li leviĝis vespere, lia alia nomo estas Lucifero. [40].

Grupo de multaj steloj, gravite kunligitaj: globa stelamaso aŭ malferma stelamaso^PIV1 ; la Plejadoj estas malfermita stelamaso en la konstelacio Taŭro, ĝi estas unu el la plej apudaj stelamasoj al la Tero, kaj estas videbla per nuda okulo [41]; M2 estas globa stelamaso en konstelacio Akvisto [42].

Figuro image desegnita de stelaro: la steloj de la ĉielo kaj ĝiaj stelfiguroj ne donas sian lumon [43]. mi ne kredas je influo de planedoj, steloj, stelfiguroj al la homaro [44]; steloj kaj stelfiguroj, kiuj ŝajne tiom silente brilas en la firmamento [45]. stelfigurojstelaro, konstelacio

Rim.: Vidu la rimarkon ĉe konstelacio.