^*dorm/i ^PV

(ntr)

1.

Esti en stato de korpa kaj spirita senaktiveco, kiu ĉe la homoj ordinare okazas dum ĉiu nokto, kaj estas necesa por ripozigi la homojn kaj la bestojn: nia sukceso ne lasas ilin dormi^Z ; dormi ŝtonan (profundan) dormon ^B .

2.

(figure) Ne agi, resti senaga, kvieta: la longe dormintaj semoj komencis doni la unuajn trunketojn^Z .

1.  ↝

Stato de dormanto: la infano de Doroteo ripozis per trankvila dormo [1].

2.  ↝

Senaktiveco, senprogreso. letargio, marasmo, stagno.

Ema dormi: [mi estas] ne laca, ne laca... nur iom dormema [2]; dormemo surprizis lin post tiu rafinite preparita manĝo [3].

(ntr)

Profunde dormi.

(ntr)

1.  ↝

Dormi mallonge, malintense, duondormi: li sidas apud la tablo kaj dormetas [4].

2.  ↝

(Pri komputilo aŭ simila aranĝaĵo:) Funkcii en la reĝimo de minimuma energikonsumo, plenumante nenian laboron krom la kontrolo, ĉu venis veka signalo: ĉi tiu agordo preskribas al la bitlibro dormeti se dum 20 minutoj venis nenia komando de la leganto.

1.

Igi aŭ teni iun dormanta: la patrino lulante dormigas la infanon; dormigi pacienton per kloroformo.

2.

(figure) Trompante trankviligi: eble la ruza Feniciano sukcesis dormigi iliajn suspektemajn korojn [5]?

Endormiga drogo: mi uzas nek dormigilojn nek aliajn psikmedikamentojn [6]; oficiale mi ne havas efektivan dormigilon, kaj neoficiale... oni ne donas tiajn aĵojn almoze eĉ al blinduloj [7].

(malofte)

Aĵo servanta por dormi, kiu faras dormon pli komforta: lito, matraco, kuseno, dormosako ktp.

Esti en parte dorma, parte konscia stato; somnoli: jen, mi parolas, vi aŭdas sen vere aŭskulti, vi duondormas pli kaj pli [8]. dormeti

Stato de iu parte dorma, parte konscia; somnolo: kelkfoje li tamen falis en ian duondormon, en kiu li vidis kaj aŭdis ĉion, kio okazis ĉirkaŭ li, sed en kiu la realeco miksis sin kun febraj vizioj [9].

(malofte)

Ĉesigi sian dormadon, vekiĝi¹: la avino eldormiĝis kaj levis sin al sido en sia lito [10].

Meti iun en dormon: sed dormu nun, fariĝu freŝa kaj sana! Mi kantos kaj endormigos vin [11]; kaj ŝi endormigis lin sur siaj genuoj, kaj alvokis homon, kaj detondigis la sep buklojn de lia kapo [12].

1.

Transiri en dorman staton, fali en dormon: [la najtingalo] kantis kaj la imperiestro dolĉe endormiĝis [13]; mi kuŝiĝas kaj endormiĝas, kaj mi vekiĝas, ĉar la Eternulo min subtenas [14].

2.  ↝

(figure) Trankvile morti en paco: tute mallaŭte ĝi (la muŝo) malleviĝis sur la balanciĝantan trunketon de herbo, balancetis la kapon tiel, kiel nur ĝi povas balanceti, kaj ĝoje endormiĝis [15]; ĉar se ni kredas, ke Jesuo mortis kaj releviĝis, tiel ankaŭ tiujn, kiuj endormiĝis en Jesuo, Dio venigos kun li [16]. forpasi

1.

Transiro en dorman staton: kontraŭ la kungluiĝado de la palpebroj […][…] oni igas vespere antaŭ la endormiĝo froti sur la fermitaj palpebroj ŝmiraĵon kun blanka hidrarga precipitato [17].

2.  ↝

En la tradicia kristanismo la Endormiĝo de la Sankta Dipatrino estas unu el la ĉefaj kristanaj festoj (la dekduopaj festoj, la dipatrinaj festoj), per kiu la eklezio rememoras la miraklan morton de la Dipatrino: inter la plej gravaj ortodoksaj festoj estas La Endormiĝo kaj Ĉieliro de la sankta Dipatrino [18]; tiu, kiu konstruigis en la urbo la monaĥejon „Endormiĝo de la Dipatrino“ [19]. Ĉielenpreno

(tr)

Perdi pro duma dormo: fordormi la okazon ^PrV ; fordormi la tutan tagon.

(ntr)

1.

Esti en la aktiva, ne dorma stato, ne dormi: ni maldormas en la tago, dormas en la nokto kaj havas tiam niajn sonĝojn, sed kun arbo estas alia afero, arbo maldormas en la daŭro de tri sezonoj, kaj nur en la komenco de la vintro ĝi endormiĝas [20]; fakte ŝajnas, ke kiam infano kuŝas, ĝi preskaŭ neniam estas plene maldorma [21]; li maldormis jam tri noktojn apud la malsana patro;

2.  ↝

(figure) Havi aktivan, viglan mensostaton, atenti¹, zorgi: la Eternulo maldormas super siaj fideluloj [22]; sed se diversaj homoj parolos diversmaniere, ankaŭ tiam maldormu, ĉar la saĝo ordonas antaŭvidi prefere malbonon ol bonon [23].

Rilata al aktiva, ne dorma stato: Mi dormis, sed mia koro estis maldorma [24]; Ĉiuj infanoj estis maldormaj. Ili gapis scivole al Johana [25]; la servuteco en kiun ĝi enfermas iliajn vivojn mem dum ok horoj da laborado, nome duono de iliaj maldormaj horoj [26].

Aktiva stato de nervosistemo, manifestiĝanta en konscia konduto: la ciklo de dormo kaj maldormo; vi leviĝos kvazaŭ el dormo al feliĉa maldormo kaj kvazaŭ el nokto al la tagiĝo de Dio [27]; Li akceptas la teorion de duobla konscio en dormo kaj maldormo, per kio 80 ĝis 90% da homoj povas subiĝi al hipnotismo [28].

(tr)

Pasigi dormante: tradormi la nokton [29].

(ntr)

Dormi sufiĉe, ĝis la kontenta stato en kiu oni ne plu deziras dorm: mi petas vin, Ramzes, satdormu [30]; 4 horoj laŭ la organizantoj sufiĉas por satdormado ^LOdE .

Malsana stato, en kiu oni ne povas dormi: ia kuracilo por vi kontraŭ la sendormeco [31].

Infekta malsano karakterizata de konstanta dormemo.

Tia stato de komputilo (aŭ simila aranĝaĵo), ke kvankam ĝi estas plene malŝaltita, tamen ĉiuj datumoj pri la uzula seanco² estas konservitaj en energi-nedependa memoro, plej ofte, sur fiksita disko: ĉe granda amplekso de la ĉefmemoro vekiĝo el diskodormo povas postuli rimarkeblan tempon.

Speco de letargia stato, en kiun venas dum vintro iuj bestoj, ekzemple urso, marmoto, vesperto: tiel insektoj povas adaptiĝi al variaj vivmedioj, inter ili la plej malvarmaj regionoj de la Tero, aplikante biologiajn rimedojn kiaj la vintrodormo kaj sezona migrado [32].

Energiŝpara reĝimo³ de komputilo aŭ simila aranĝaĵo dum iom longaj senagaj periodoj ene de seanco²; plej ofte dormeto aŭ diskodormo, sed eble kombino de ili ambaŭ: la hibrida dormoreĝimo kombinas dormeton (kies avantaĝo estas tuja vekiĝo) kun diskodormo (kiu konservas la seancajn datumojn ankaŭ en okazo de elektra paneo).