*pov/i
*povi
(tr)
- 1.
-
Havi la forton, lertecon aŭ kapablon necesan por fari
ion:
kiu devas, tiu povas
PrV
;
kion oni volas, tion oni povas
PrV
;
du homoj povas pli multe fari ol unu
[1];
mi neniel povas kompreni, kion vi parolas
[2];
mi ne povas [legi tiun libron], ĉar ĝi
estas sigelita
[3];
montru al li dankon, se pli oferi vi ne
povas
Ifigenio
.
scipovi, povoscii
- 2.
-
Havi la rajton, la aŭtoritaton necesan por fari ion:
absoluta
reĝo povas fari ĉion, kion li volas;
oni ne povas malliberigi homojn, pro tio ke ili
[…] aŭskultis muzikon
[4];
tie, kie mi alestas, neniu povas teni nepunate la
glavon nudigitan
Ifigenio
;
ĝi prezentas simple mian personan opinion,
kiun ĉiu el vi povas aprobi aŭ ne aprobi
[5].
rajti.
- 3.
-
Havi la permeson, la eblecon fari ion:
la personoj, kiuj ne komprenas la uzadon de l' artikolo,
povas en la unua tempo ne uzi [ĝin]
[6];
vi povas trovi tiujn ĉi ideojn plenumeblaj
aŭ neplenumeblaj
EE
;
ni povas diri „obei al la patro“ kaj
„la patron“
[7];
ĉiu, kiu ŝin vidis povis pensi, ke li
vidas la patrinon
[8];
en malbona vetero oni povas facile
malvarmumi
[9];
tre povas esti, ke
[10];
li povas alveturi (estas okazeble, ke li
alvenos) en ĉiu horo
[11].
eble
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 28
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 29:11
4. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XI
5. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 27
7. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 29
8. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 11
9. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 42
10. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
11. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 28
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 29:11
4. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XI
5. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 27
7. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 29
8. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 11
9. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 42
10. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
11. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
- afrikanse:
- kan
- albane:
- mund
- amhare:
- ይችላል
- angle:
- to be able to, can
- arabe:
- علبة
- armene:
- կարող
- azerbajĝane:
- bilərsiniz
- beloruse:
- магчы
- bengale:
- করতে পারেন
- birme:
- နိုင်
- bosne:
- moći
- ĉeĥe:
- být sto, dovést, moci, umět
- ĉine:
- 能, 会, 可以
- dane:
- kan
- estone:
- saab
- eŭske:
- ahal
- filipine:
- maaari
- france:
- pouvoir (v.)
- galege:
- pode
- germane:
- 1. können, vermögen 2. können, dürfen 3. können, dürfen, die Gelegenheit haben
- guĝarate:
- આ કરી શકો છો
- haitie:
- kapab
- haŭse:
- iya
- hinde:
- कर सकते हैं
- hispane:
- poder
- hungare:
- tud, képes, -hat, -het
- igbe:
- ike
- indonezie:
- bisa, dapat
- irlande:
- is féidir
- islande:
- getur
- japane:
- 缶
- jave:
- bisa
- jide:
- קענען
- jorube:
- le
- kanare:
- ಮಾಡಬಹುದು
- kartvele:
- სისტემაში
- kazaĥe:
- болады
- kimre:
- gall
- kirgize:
- алат
- kmere:
- អាច
- koree:
- 수
- korsike:
- pò
- kose:
- unako
- kroate:
- može
- kurde:
- qûtîk
- latine:
- potest
- latve:
- var
- laŭe:
- ສາມາດເຮັດໄດ້
- litove:
- galima
- makedone:
- може
- malagase:
- afaka
- malaje:
- boleh
- malajalame:
- കഴിയും
- malte:
- jista
- maorie:
- taea e
- marate:
- हे करू शकता
- monge:
- tau
- mongole:
- болох
- nederlande:
- kunnen, mogen
- nepale:
- गर्न सक्छन्
- njanĝe:
- ndingathere
- okcidentfrise:
- út
- panĝabe:
- ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ
- paŝtue:
- کولای شي
- portugale:
- poder (v.)
- ruande:
- irashobora
- ruse:
- мочь
- samoe:
- mafai
- sinde:
- سگهن ٿا
- sinhale:
- පුළුවන්
- skotgaele:
- urrainn
- slovake:
- dokázať, môcť, vedieť
- slovene:
- lahko
- somale:
- awood
- ŝone:
- anogona
- sote:
- ka
- sunde:
- bisa
- svahile:
- unaweza
- taĝike:
- метавонад
- taje:
- สามารถ
- tamile:
- முடியாது
- tatare:
- булдыра ала
- telugue:
- చెయ్యవచ్చు
- tokipone:
- ken
- ukraine:
- може
- urdue:
- کر سکتے ہیں
- uzbeke:
- mumkin
- vjetname:
- có thể
- volapuke:
- 1. kanön
- zulue:
- okusemandleni
povo
- 1.
- Kapablo fari ion: ne lasu al iu la povon malutili; laŭ sia povo ili donis en la trezorejon de la laboroj: da oro sesdek unu mil darkemonojn, da arĝento kvin mil min'ojn, kaj da pastraj vestoj cent [12]; Jesuo, kortuŝite, tuŝis iliajn okulojn, kaj tuj ili ricevis vidpovon, kaj sekvis lin [13]; la Spirito donis al ili parolpovon [14]; la profetpovo estas kiel signo […] al la kredantoj [15]; riĉa preparo, sed povo avara PrV ; forprenu de ni la povon de interŝanĝado de pensoj — kaj ni restos sensaĝaj kaj senhelpaj bestoj FK .
- 2.
- Aŭtoritato, supera estreco: tia monarĥo devas havi povon kaj grandan riĉaĵon [16]; neniu havos povon super vi [17]; sen povo kolero estas ridinda afero PrV .
- 3.
Fizika grando, egala al la kvociento de laboro per la infinitezima intervalo de tempo, en kiu tiu laboro efektiviĝas; alidire: skalara produto de forto, aplikita al korpo, per la rapido, kiun ĝia efiko produktas sur la korpo: la dimensioj de povo estas `ML^2T^-3`; la povo de motoro estas 500 ĈP (ĉevalpovoj).
ĉevalpovo, vato.
- 4.
[18] (de aro) Kardinalo.
12.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ezra 2:69
13. La Nova Testamento, Mateo 20:34
14. La Nova Testamento, La agoj 2:4
15. La Nova Testamento, I. Korintanoj 14:22
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XIX
17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro IV
18. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §347
13. La Nova Testamento, Mateo 20:34
14. La Nova Testamento, La agoj 2:4
15. La Nova Testamento, I. Korintanoj 14:22
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XIX
17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro IV
18. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §347
- angle:
- power, ability 4. cardinal number, cardinality, power
- beloruse:
- 1. магчымасьць 2. улада, моц, сіла 3. магутнасьць
- ĉeĥe:
- moc, schopnost, síla
- france:
- pouvoir (subst.), puissance (math., phys., tech.) 4. cardinal (math.), puissance (d'un ensemble)
- germane:
- 1. Können, Fähigkeit 2. Macht, Autorität 3. Leistung 4. Kardinalzahl, Mächtigkeit
- hispane:
- poder (subst.), potencia (math., phys., tech.)
- hungare:
- 1. tudás, képesség 2. hatalom 3. teljesítmény 4. tőszám
- nederlande:
- vermogen 2. macht, vermogen 4. hoofdtelwoord
- pole:
- 4. liczba kardynalna, moc (zbioru)
- portugale:
- 1. poder (subst.) 3. potência (física)
- ruse:
- 1. возможность 2. власть, сила 3. мощность 4. кардинальное число, мощность (множества)
- slovake:
- mohutnosť množiny
- taje:
- ความสามารถ 2. อำนาจ
- tokipone:
- ken
- ukraine:
- потужність, спроможність, здатність, можливість, сила
povumo
- angle:
- power
- beloruse:
- магутнасьць
- ĉeĥe:
- výkon, výkonnost
- germane:
- Leistung
- hungare:
- teljesítmény
- nederlande:
- kracht
- portugale:
- potência (física)
- ruse:
- мощность
- slovake:
- výkon, výkonnosť
- ukraine:
- сила
ĉiopova
- angle:
- omnipotent, all-powerful
- beloruse:
- усемагутны
- france:
- tout-puissant
- germane:
- allmächtig
- hispane:
- omnipotente, todopoderoso
- hungare:
- mindenható
- nederlande:
- almachtig
- portugale:
- onipotente
- ruse:
- всемогущий, всесильный
- taje:
- ซึ่งมีอำนาจไม่จำกัด
- ukraine:
- всемогутній
daŭripovo, daŭropovo
Evoluo aŭ agomaniero, kiu kontentigante la postulojn de la nuntempo povas daŭri ankaŭ en la estonto: varoj, kiuj laŭ la organizantoj estas daŭripovaj kaj kiuj ne damaĝas bestojn [24]; konceptoj por daŭripova energi-provizado el lokaj resursoj [25]; origine la esprimo daŭripovo (aŭ ĝiaj nacilingvaj ekvivalentoj) estis uzata en la arbarkulturo Viki .
24.
Monato, Walter Klag: Kukoj, kuirlibroj kaj
kanabo, 2013
25. Monato, Walter Klag: Novtipa ekologia turismo, 2012
25. Monato, Walter Klag: Novtipa ekologia turismo, 2012
- angle:
- sustainability
- beloruse:
- устойлівасьць, устойлівае разьвіцьцё
- france:
- durabilité, développement durable
- germane:
- Ausdauer, Dauerhaftigkeit, Beständigkeit
- taje:
- ความยั่งยืน
nepovebla
sampova
(p.p. du aroj) Tiaj, ke ekzistas bijekcio inter ili: du finiaj aroj kun sama nombro da elementoj estas sampovaj; la aro de ĉiuj entjeroj estas sampova kiel la aro de ĉiuj paraj entjeroj; la aro de reeloj kaj la subaro de ĝiaj elementoj inter 0 kaj 1 estas sampovaj; povo de F [ne] nepre estu pli granda ol R, fakte, ili povas estis sampovaj [27].
- angle:
- equipotent
- beloruse:
- роўнамагутны, раўназдольны, эквіпатэнцыйны
- ĉeĥe:
- ekvipotentní, stejně mocný
- france:
- équipotent
- germane:
- gleichmächtig
- hispane:
- equipotente
- hungare:
- ekvipotens, egyenlő számosságú
- pole:
- (zbiór) równoliczny
- ruse:
- равномощный
- slovake:
- ekvipotentný
senpova
- Ne povanta agi aŭ influi: en la infaneco li estas senpova, en la maljuneco senforta [28]; por ŝanĝi ion en la natura irado de la internacilingva afero, mi estas tiel same senpova, kiel ĉiu alia persono [29]; ŝajnaj indiferentuloj, mem senpovaj imagi la propran bonecon [30].
28.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XIV
29. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
30. C. Piron: Tien, 1997
29. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
30. C. Piron: Tien, 1997
- angle:
- helpless, impotent, powerless
- beloruse:
- бясьсільны, няздольны, бездапаможны
- ĉeĥe:
- bezmocný, nemohoucí
- france:
- impuissant
- germane:
- machtlos, unfähig
- slovake:
- bezmocný, nevládny
- taje:
- ไร้ความสามารถ, หมดหนทาง
- ukraine:
- неспроможний, немічний
senpoveco, senpovo
- Stato de tiu, kiu ne povas agi, influi, regi situacion: falsaj konsoloj […] pligrandigas mian senpovecon [31]; panĝabanoj sentas ankaŭ politikan senpovon [32].
31.
S. Dagerman, trad. Fil:
Nia bezono de konsolo estas ne satigebla, [vidita en 2014]
32. Saeed: Silenti signifas konsenti, en: Vivprotokoloj, 2009
32. Saeed: Silenti signifas konsenti, en: Vivprotokoloj, 2009
- angle:
- impotence, powerlessness, helplessness
- beloruse:
- бясьсільнасьць, няздольнасьць, бездапаможнасьць
- france:
- impuissance
- germane:
- Machtlosigkeit, Unfähigkeit
Rim.:
„Pov“ estas uzata sufikse kun la senco „kapabla“:
funkcipova, pagipova, parolpova, vidpova
,
farpova
[33], vivipova
EE
.
Oni povas konsideri tian uzon kiel kuntirado de du memstaraj vortoj:
„pova vivi“, resp. „vivi pova“ ⭢
„vivipova“.
33.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Korta koko kaj ventkoko
administraj notoj
sam~a:
Mankas dua fontindiko.