⁴redukt/i ^JED

(tr)

1.

Malgrandigi laŭ dimensio aŭ nombro: redukti desegnon; redukti la horojn de laboro, la nombron de la laboristoj; redukti siajn elspezojn, pretendojn; redukti la programon; [li] reduktis la tutan sumon de la homaj ideoj al ĉirkaŭ 500 fundamentaj (kp abstraktigi) ^FK ; redukti impostojn kaj rekte ŝarĝi homojn per la kromaj kostoj de servoj [1]; nun universitatoj reduktas provizon pri la angla kaj koncentriĝas pri aliaj fakoj [2]; la produktado de Bulgario kaj Rumanio reduktiĝis je 25 - 30 procentoj [3]; redukto de ŝuld-elspezoj [4]; kun enkonduko de komputiloj en redakcioj oni prognozis drastan redukton de foruzado de papero [5]; Tuvalo volas engaĝi sin por internaciaj kontraktoj pri reduktado de la venenaj gasoj, kiuj kaŭzas surteran varmiĝon [6]. limigi

2.

(per ĥemia reakcio) Akceptigi elektronojn al jonoj aŭ atomoj, ekz-e izolante metalon el ĝia kombinaĵo aŭ oksigenon el oksido: redukti anjonojn ĉe la katodo [7]. elektrolizi, redoksa

3.

(figure) Alkonduki al malpli bona aŭ malpli libera stato: la regno estis reduktita al stato de rusa provinco; redukti iun al silento, al mizero; li sukcesis redukti min al objektino [8]; ĉio kune reduktis Benzo’n al kompatinda stato [9]; ŝi reduktis la materialon de la homa lingvo al dekduo da gestoj, kiujn Aleksandro provis diveni kun ne tre granda sukceso [10]. degradi, dekadencigi, dekumi, mallevi, limigi², restrikti, senvalorigi

1.

Ago redukti; ties rezulto: damaĝredukto [11]; redukto de ŝuldoj [12]; redukto de la pezo [13]; redukto de doloroj [14]; redukto de karbon-dioksida ellaso je 1,46 miliardoj da tunoj [15]; ruslingva esperantisto devas aparte klopodi por ne apliki […] vokal-redukton, kiam li parolas en la Internacia Lingvo [16]; kiam ĉi-lasta verkis plian tekston pri [siaj personaj spertoj], mi postulis redukton, forstrekon de multaj diraĵoj, kaj kompletan ellason de ĉio, kio odoris je ‚persona atesto‘ [17].

2.

Ĥemia reakcio, en kiu jono aŭ atomo akceptas elektrono(j)n, ekz-e redukto de metaloksido per hidrogeno: la fotosinteza reakcio estas dividebla en du duonreakcioj de oksidado kaj redukto [18].

1.

Tia, ke eblas ĝin redukti: iuj pensas, ke […] ĉiu gramatika problemo estas reduktebla al [la fundamenta gramatiko] [19]; li elpensis kaj fabrikis la redukteblan plastan faluson, kiun li povis kunporti enpoŝe [20].

2.

a)

^MatVort reduktebla frakcio, polinomo, ekvacio.

b)

[21] (p.p. elemento en ringo) Tia, ke eblas ĝin egaligi al produto de du neinversigeblaj elementoj: en la ringo de entjeroj 10 estas reduktebla (10 = 5×2), sed 7 ne estas.

Rim.: Tiu derivaĵo pravigus la uzon de „redukti“ por nomi serĉadon de la koncernaj neinversigeblaj faktoroj, sed ŝajnas, ke la preferata metaforo estas „malkomponi en faktorojn“.

Strebo al plena klarigo de io per la nura funkciado de ĝiaj eroj: ne tre surprize, sociaj antropologoj akuzas la evoluistojn pri reduktismo [22]. analizo

1.

Tia, ke ne eblas ĝin redukti.

2.

^MatVort Ne reduktebla: se la numeratoro kaj denominatoro de frakcio estas primaj inter si, la frakcio estas nereduktebla; en integra ringo, la primoj estas neredukteblaj; en iuj ringoj, ekz-e en la ringo de entjeroj, nereduktebleco sinonimas kun primeco.

Malaltigo de prezo: malgraŭ prezredukto ni decidis duobligi verkistan honorarion [23]; la kalkulado de la eldonejo estas tre rigora kaj strikta kaj ne permesas tro grandan spacon por prezredukto [24]; la prezredukto por malpli da tranoktoj plej ofte ne povas esti proporcia, ĉar la organizantoj ja kutime mendas tutan pakaĵon de tranoktoj por ricevi favoran prezon [25]. rabato

^MatVort

Maniero pruvi propozicion, uzante la fakton, ke se oni konsideras ĝin falsa, oni povas per tio pruvi rezultojn, kiuj estas konataj kiel falsaj.