*vol/i PV
*voli ↝
(tr)
- 1. ↝
-
Havi deziron, intencon, decidon, senti bezonon pri io aŭ
iu:
voli aŭ nevoli neniu malpermesas
PrV
;
mi havas ĉiam la kapablon voli, sed ne ĉiam la
forton realigi;
kiu volas, tiu povasB
;
viro, kiu ne scias voli;
volu, kion vi volas;
(frazaĵo)
kion oni volas, tion oni povas
PrV
;
(frazaĵo)
volanta kruro ne laciĝas de kuro
PrV
.
Rim.: Kontraste al deziri1, voli ofte implicas intencon fari ion por realigi la deziratan.
- 2. ↝
-
Strebante al io,
koncentri sian atenton je ago, por ke ĝi
efektiviĝu; intenci, decidi fari ion:
mi volas diri al vi la veron
[1];
mi volas, ke vi tien iru
[2];
maldiligentulo ŝovas sian manon en la poŝon, kaj ne
volas venigi ĝin al sia buŝoZ
;
dio volu, ke...;
li ne volis eĉ respondi al mi;
ĉu vi volas, ke mi venigu lin?
ĝi ne akceptas, se vi volas eĉ multe
donaciZ
;
kial vi volas serĉi al vi plezuron ĉe fremda
virino?Z
;
kiam mi volas esprimi direkton, mi...Z
;
trovinte neniun, kiu volus (bonvolus) ŝin
akcepti
[3].
celi,
decidi,
intenci - 3.
- Voli atingi lokon, esti ie: mi volas en militonZ ; ŝi volis en kaleŝonZ ; ne volas kokin' al festeno, sed oni ĝin trenas perforte PrV ; la hundeto leviĝas kaj volas ankaŭ sur la balancilonZ .
- 4.
- Voli akcepti, havi: volus kato fiŝojn, sed la akvon ĝi timas PrV .
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 24
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 19
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 23
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 19
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 23
- angle:
- want, will
- beloruse:
- хацець, жадаць, прагнуць
- bulgare:
- искам
- ĉeĥe:
- chtít
- france:
- vouloir
- germane:
- wollen
- greke:
- θέλω
- hebree:
- לרצות
- hispane:
- querer
- hungare:
- akar kiu ~as, tiu povas: aki akar, az tud kion oni ~as, tion oni povas: mindent lehet, csak akarni kell ne ~as kokin' al festeno, sed oni ĝin trenas perforte: a kecske sem menne a vásárra, de ütik a hátulját ~us kato fiŝojn, sed la akvon ĝi timas: aki fél a víztől, nem eszik halat
- indonezie:
- ingin, mau
- nederlande:
- willen
- portugale:
- querer
- ruse:
- хотеть kion oni ~as, tion oni povas: хотеть значит мочь
- slovake:
- chcieť
- svede:
- vilja (verb)
- taje:
- ต้องการ
- tokipone:
- wile
- volapuke:
- vilön
vola ↝
-
Rilata al volo:
vola ago, movo
konscia
- beloruse:
- валявы
- bulgare:
- волево
- france:
- volontaire
- germane:
- willentlich, absichtlich
- greke:
- εθελοντικός
- hebree:
- רצוני
- hungare:
- szándékos, akaratlagos, akarati
- nederlande:
- gewild
- portugale:
- voluntário
- ruse:
- волевой
volo
↝ 
- 1. ↝
- Volpovo, unu el la kapabloj de la menso: ĉu la homo posedas liberan volon? kie estas volo, tie estas vojo; (frazaĵo) de la volo la ordono pli efikas ol bastono PrV ; volo kaj deziro leĝojn ne konasZ ; energia, malforta volo; mi demandis min, kia streĉo de la volo levis linB .
- 2.
- Tio, kion oni precize volas: kiom da koroj, tiom da voloj PrV ; konformiĝi al ies volo; tia estas mia volo; la volo de la ĉielo plenumiĝu!
- beloruse:
- 1. воля 2. жаданьне, прага
- bulgare:
- воля, желание
- ĉeĥe:
- přání, vůle
- france:
- volonté, vouloir (subst.)
- germane:
- 1. Wille 2. Wunsch
- greke:
- 2. θέληση
- hebree:
- 1. כח רצון 2. רצון
- hispane:
- 1. voluntad
- hungare:
- kie estas ~o, tie estas vojo: mindent lehet, csak akarni kell kiom da koroj, tiom da ~oj: ahány szív, annyi szándék 2. akarat
- nederlande:
- 2. wil
- portugale:
- 2. vontade
- ruse:
- de la ~o la ordono pli efikas ol bastono: охота пуще неволи 1. воля 2. желание
- slovake:
- prianie, vôľa
- svede:
- vilja (subst.)
- taje:
- ความต้องการ, สิ่งที่ต้องการ
- tokipone:
- wile
volema ↝
vole-nevole
- Devigite; ĉu oni volas aŭ ne: vole nevole, li devas cediB .
- beloruse:
- воляй-няволяй, хочаш ня хочаш
- bulgare:
- волю-неволю
- france:
- bon gré mal gré, qu'il le veuille ou non
- germane:
- wohl oder übel, ob man will oder nicht
- hispane:
- velis nolis, quieras o no quieras
- hungare:
- akarva-akaratlanul, ha akarja, ha nem
- indonezie:
- mau tak mau
- nederlande:
- willens of onwillens
- portugale:
- queira ou não, querendo ou não
- ruse:
- волей-неволей, хочешь не хочешь
- svede:
- vare sig man vill eller inte
volismo
- 1.
Filozofia skolo kiu prezentas la volon kiel la
ĉefprincipon de la estado (aŭ komprenado):
Kartezio mem dependigis ĉion de la volo ‐
laŭ tiu
volismo, de dia volo dependas la logikaj principoj, kaj
de dia volo dependas la eterneco de la animo, kiu do ne
estus per si mem senmorta
[5];
volismo kontraste al la raciismo.
- 2.
Skolo kiu rigardas la volon kiel la ĉeffaktoron de la
mensa vivo.
- 3.
Agado, precipe agado politika, kiu ne sufiĉe atentas la
realaĵojn kaj sin direktas per arbitraj decidoj de la
agantoj (de la politika estraro).
volismo kontraste al la raciismo.
- angle:
- voluntarism
- bulgare:
- волунтаризъм
- france:
- volontarisme
- hungare:
- voluntarizmus
- ruse:
- волюнтаризм
bonvoli ↝
(ntr)
- 1.
-
Esti tiel bona, ke oni volas; afable konsenti:
bonvolu sidi ĉi tie! (=sidu ĉi tie, mi
petas!).
Rim.: Kelkaj uzas anstataŭe la formon bonvole ...-u, ekzemple bonvole sidu ĉi tie! Tio estas sufiĉe logika alternativo, sed ĝi ne estas kutima, nek tradicia. Nepre ne uzu duoblan u-formon: ne diru *bonvolu sidu ĉi tie!*PMEG .
- 2.
- Voli fari bonon al iu: lia bonvolo donis al mi pardonon; malbonvola kritikisto, recenzisto.
- beloruse:
- bon~u: калі ласка 1. ласкава пагадзіцца, зрабіць ласку, быць ласкавым 2. рабіць ласку, мець ласку, ставіцца з прыхільнасьцю
- ĉeĥe:
- být laskav, ráčit
- france:
- 1. bien vouloir 2. avoir bon cœur
- germane:
- die Güte haben, so gut sein
- hebree:
- להועיל בטובו
- hungare:
- szíveskedik bon~u: légy szíves, legyen szíves, kérem, tessék
- indonezie:
- mempersilakan
- nederlande:
- welwillend zijn
- ruse:
- bon~u: пожалуйста 1. любезно согласиться, быть так любезным, соблаговолить 2. благоволить
- slovake:
- ráčiť
- taje:
- กรุณา, โปรด, ได้โปรด
kiamvole
kontraŭvolaZ , malgraŭvola
- Okazonta malgraŭ ies volo; trudita: edziĝo kontraŭvola; ŝi kapjesis al la ĉefdeĵoristo kaj malgraŭvole koncentriĝis sur liaj senkarnaj ... lipoj [7].
7.
S. Larbar: Karuseloj, 1987
- angle:
- against one's will
- beloruse:
- вымушаны, прымусовы, нявольны
- france:
- forcé (imposé), imposé
- hebree:
- בלתי-רצוני
- hungare:
- nem kívánt, akaratával ellentétes
- nederlande:
- onvrijwillig
- ruse:
- вынужденный, принудительный, невольный
laŭvole ↝
- Laŭ sia volo aŭ gusto.
- angle:
- at will
- france:
- à son gré, ad libitum
- hebree:
- כרצונו
- hungare:
- akarata szerint, tetszése szerint, szabadon
- nederlande:
- naar believen
- ruse:
- по желанию, по собственному усмотрению
- taje:
- ตามที่ต้องการ
libera volo
↝
-
Kapablo elekti inter pluraj eblaj agoj, konscie kaj inteligente
taksante, kio estas preferinda:
por reteni la sklavojn en la sklava stato, necesas forpreni de
ili la liberan volon kaj la eblon de kleriĝo
[8].
8.
F. Dostojevskij, trad. A. Korĵenkov: Paradoksisto, La Ondo de Esperanto, 2001:10 (84)
- france:
- libre arbitre
libervolismo ↝
-
Doktrino, kiu agnoskas liberan volon en homoj,
kontraste al
determinismo
2:
Aliaj temoj estas la debato inter libervolismo kaj
determinismo, kaj la naturo de la realo
[9].
libervola, memvola, propravola ↝
- Okazanta laŭ ies volo, sen ekstera trudo aŭ premo: libervola decido; memvola ekzilo; memvole sin enskribi en la armeonB ; mi memvole pasigis parton de mia vivo en grandaj suferoj kaj oferojZ ; ni propravole donis al la mondo tiun rajtonZ ; jugo propravola ne estas malmola PrV .
- angle:
- of one's own will
- beloruse:
- дабраахвотны, самахвотны
- ĉeĥe:
- dobrovolný, libovolný
- france:
- libre (librement décidé), volontaire (librement décidé)
- germane:
- freiwillig
- greke:
- αυθόρμητος, εθελοντικός
- hebree:
- חפשי, מרצון
- hungare:
- önkéntes jugo propra~a ne estas malmola: önként vállalt iga nem töri a nyakat
- nederlande:
- vrijwillig
- portugale:
- espontâneo, voluntário
- ruse:
- добровольный
- slovake:
- dobrovoľný, ľubovoľný
- svede:
- frivillig
malvoli ↝
(ntr)
10.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 23:13
- beloruse:
- не хацець, не жадаць, супраціўляцца
- ĉeĥe:
- nechtít něco
- france:
- refuser
- hungare:
- elutasít, vonakodik
- nederlande:
- weigeren
- ruse:
- не хотеть, противиться
- slovake:
- nechcieť niečo
nevola
- Sen partopreno de volo: ili estis nevola elfluo el ŝirita, senespera koro [11]. nun mi havas nevolan ripozon Metrop .
11.
H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉapitro 22a, La fino de
la
intrigoj
- angle:
- unwilling
- ĉeĥe:
- mimovolný, nechtěný
- france:
- involontaire
- hungare:
- akaratlan
- ruse:
- невольный
- slovake:
- involuntárny, nepodliehajúci vôli
plivole ↝
- Kun plia volo, prefere: Moseo, plenkreskinte, rifuzis esti nomata filo de filino de Faraono, plivole elektante kunsuferi kun la popolo de Dio [12].
12.
La Nova Testamento, Al la Hebreoj
- france:
- de meilleur gré
pretervola ↝
- Farata sen klara volo aŭ decido, spontanea: la larmoj pretervole fluis [13]; se iu pentristo ĝin vidis li pretervole kaptis la penikon por ĝin pentriZ .
13.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, sub la saliko
- ĉeĥe:
- mimovolný, neúmyslný
- france:
- inconscient (spontané), spontané (geste, réaction...)
- hungare:
- önkéntelen, spontán
- ruse:
- невольный, самопроизвольный, помимо воли
- slovake:
- mimovoľný, nedobrovoľný
senvola ↝
-
Ne kapabla voli.
ŝafo
- beloruse:
- бязвольны
- ĉeĥe:
- bezděčný, nechtěný, neúmyslný
- france:
- aboulique, sans volonté
- germane:
- willenlos
- hungare:
- akarat nélküli, nem szándékos
- nederlande:
- willoos
- ruse:
- безвольный
- slovake:
- bez vôle
volpovo ↝
14.
C. Piron:
Letero, sed el kie?, [vidita en 2018]
- france:
- volonté
administraj notoj
~i:
Mankas verkindiko en fonto.
~a: Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~o: Mankas verkindiko en fonto.
~e-ne~e: Mankas verkindiko en fonto.
~ismo: Mankas verkindiko en fonto.
kontraŭ~a, malgraŭ~a: Mankas verkindiko en fonto.
laŭ~e: Mankas dua fontindiko.
laŭ~e: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
liber~a, mem~a, propra~a: Mankas verkindiko en fonto.
preter~a: Mankas verkindiko en fonto.
sen~a: Mankas dua fontindiko.
sen~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~a: Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~o: Mankas verkindiko en fonto.
~e-ne~e: Mankas verkindiko en fonto.
~ismo: Mankas verkindiko en fonto.
kontraŭ~a, malgraŭ~a: Mankas verkindiko en fonto.
laŭ~e: Mankas dua fontindiko.
laŭ~e: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
liber~a, mem~a, propra~a: Mankas verkindiko en fonto.
preter~a: Mankas verkindiko en fonto.
sen~a: Mankas dua fontindiko.
sen~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.