^*hom/o ^PV

Genro el familio homedoj (Homo), el kiu plu nur vivas la specio Homo sapiens, plej evoluinta vivaĵo de la tero, karakterizata per vertikala teniĝo, racia inteligenteco kaj parolkapablo: homoj ne ĉiam racie agas; ĉiu homo amas sin mem [2]; la homoj ne komprenas unu la alian kaj tial ili tenas sin fremde unu kontraŭ la alia[3]; la pronomon „li“ ni povas uzi por homo en ĉiu okazo, kiam la sekso estas por ni indiferanta^LR . viroantropologio, arto, historio, medicino, menso, religio, scienco ², socio ¹, teĥniko

De homo: la homa parolo; homaj kadavroj; faritaĵo de homaj manoj [5]; la nehomaj krioj de lia edzino [6].

La tuta homa gento: grandegan signifon havus por la homaro la enkonduko de unu komune akceptita lingvo [7].

socio

1.

Homo, konsiderata kiel ano de la tuta homaro. homido, homfrato

2.

Adepto de homaranismo: En la komenco de Aprilo la Unua grupo Homarana dissendis al ĉiuj homaranoj la sekvantan cirkuleran leteron: … [8].

Projekto de neŭtrala religio prezentita de Zamenhofo, daŭrigo de Hilelismo, kun doktrino postulanta, ke ĉiu rigardu kaj amu ĉiulandajn homojn kiel siajn fratojn: la homaranismo, kiu varbos siajn adeptojn ne per blinda kredigado, sed per admonado, estas ja destinita sole nur por homoj libere pensantaj [9].

1.

La eco esti homo, aparteni al la homa gento, uleco: depost la momento, en kiu mi perdis la kredon pri mia homeco, miaj suferoj finiĝis ^Marta ; en sia demando la legantino mencias (ne)homecon de la aganto [10]; la homeco kaj la dieco de Jesuo Kristo.

2.

La supozataj trajtoj de „nedifektita“ homa naturo (kompatemo, helpemo, bonfaremo): Vi pensas, ke la skito la barbara Aŭskultos tiun voĉon de la vero Kaj de l' homeco, kiun ne aŭskultis La grek' Atreo? [11]; kiel migranta, senhejma apostolo de libero kaj homeco mi montrus al ili la gvidstelon [12].

1.

Rilata al homeco¹: la malĝojiga, la lamentinda, sed tute homeca afero estas, ke tiuj, kiuj ĵus hieraŭ mem estis la persekutatoj, nun estas la plej kruelaj persekutantoj [13]

2.

Rilata al homeco²: ni volas kulturi ĉe niaj membroj „fortikan senton de homeca solidaro“ [14]; tiuj, kiuj laboras, estas tre helpopretaj kaj homecaj [15]

1.

(figure) Hebredevena ĉirkaŭfrazo por homo: Kaj la Eternulo malleviĝis, por vidi la urbon kaj la turon, kiujn konstruis la homidoj [16]; Dio ne estas homo, ke Li mensogus, Kaj ne homido, ke Li pentus. [17]; „Ha, mi malfeliĉa homido!“ ĝemis la reĝidino; „kial mi ne prenis la belan reĝidon! Ha, kiel malfeliĉa mi estas!“ [18]. homfrato

2.

(malofte) infano Željko, la 5-jara filo de partizanaj gepatroj, … amikiĝas tute nature al Pirgo, la kelktaga kapreolido … La unuan paŝon de tiu rilato faras la tremanta kaj nenion komprenanta bestido, kiu dum la bombardo fidas sian instinkton kaj proksimiĝas al la tremanta kaj preskaŭ nenion komprenanta homido [19].

Inseksa homo: juna financisto […] atakita kaj sieĝita de ĉiuj homoj, aŭ prefere hominoj, kiuj […] kun li rilatis ^ChL ; la sola homino, kiu neniam dubis pri mi, kiam ĉiuj homoj min kulpigis ^KPr ; Por kia homo vi fosas la tombon? ― Ne por homo. ― Nu, do, por kia homino? ― Ankaŭ ne por homino ^Hamlet . virino

Rim.: La ekzemplo el la Zamenhofa traduko de „Hamleto“ (5:1) demonstras, ke tiu dubinda vorto aperis en malsukcesa provo traduki anglan kalemburon bazitan sur la anglalingva konfuzo de la signifoj ‹homo› kaj ‹viro›. Provo malsukcesa, ĉar en Esperanto la konkludo „ne homo — do, ino“ ne validas, ĝi estas kruda eraro. L.N.M. Newell tion komprenis, kaj en sia traduko de „Hamleto“ li tradukis: „Por kiu viro vi fosas ĝin? — Por neniu viro, sinjoro. — Do, por kiu virino?“ ktp. Tio estas tute ĝusta gramatike, tamen la kalemburo perdiĝas, kaj la demando estas nenatura: kial Hamleto unue supozas, ke temas pri viro? Taŭga solvo estas anstataŭigi ‹homo›n per alia situacie konvena vorto, kies genraj signifoj similas tiujn de la angla ‹man›; ekz-e M.L. Lozinskij anstataŭigis ĝin per ‹kristano› (komence de la sceno la tombistoj diskutas pri tiu „kristana entombigo“): „Por kiu kristano vi fosas ĝin? — Por neniu kristano, sinjoro. — Do, por kiu kristanino?“ ktp. [Sergio Pokrovskij]

universala

Ne homaspekta, ne inda je homo: tro kruela, tro mizera, tro terura...: li komencis ripeti per raŭka, nehoma voĉo: mi kredas, mi kredas [20]; la komunumo […] malhome supervivis meze de la polucio kaj de la mizero [21].

Enhavanta multajn homojn; loĝata de multaj homoj: homplena strato; multhoma lando; li ekrigardis tra la vitro sur la multehoman kaj multemovan straton ^Marta .

Prahomo, kiu loĝis en kavernoj.

Interesanta ĉiujn homojn: ĉiu societo aŭ kongreso aparte decidu ion tian, kio alproksimigus la grandan komunehoman celon almenaŭ je unu paŝo ^EE .

Homo vivanta en natura kondiĉo, sen luksaĵoj de civilizo, kun nur elementaj rimedoj: Rembrandt […] faris akvaforton pri Adamo kaj Eva, kaj li prezentas ilin kiel bestecajn, simisimilajn naturhomojn [22].

Skulptita figuro simila al homo, farita el neĝo.

(frazaĵo) Homo, kiu nur ŝajne funkcias, malantaŭ kiu reale decidas aliaj homoj kaŝataj: hodiaŭaj studoj tamen pruvas, ke li estis nura pajlohomo: la vera ‚Ido‘ estis unu el la sekretarioj mem de la Komitato, nome Louis Couturat [23]. temas pri piramideta strukturo kun pluraj pajlohomoj, […] surscenigantaj simplan farson [24].

Iu el la diversaj prahistoriaj, tre antikvaj homoj, ankaŭ tiuj, kiuj rase malsimilas al nuntempuloj: laŭ via logiko, vortoj ne estas utilaj, ĉar prahomoj fartis bone sene [25].

Kie homoj ne estas, nevizitata, neloĝata: la vojo inter la ĝardenoj estas senhoma [26].

Loko, regiono, kie neniu homo vivas konstante: la arbaraj senhomejoj de la interna Afriko [27]; li alvenis la regionon de la kristanoj trans la senhomejo, tra kiu laŭ homa memoro neniu andaluza armeo pasis [28].

(tr)

Senigi je loĝantoj: pesto kaj milito senhomigis la tutan landon. dezertigi

Imago de nova homtipo, havanta eksterordinare superajn kvalitojn.

Rim.: La nocio venas de Henricus Müller kaj estis uzata poste de Herder, Goethe kaj Nietzsche. La nazioj misuzis la nocion por sia ideologio.

Superanta la kapablojn de normala homo: la dioj donis al li superhoman memoron kaj la miraklan penetreman okulon [29].

Doktrino kiu celas plifortigon de homoj per genteĥniko kaj aliaj artaj rimedoj: Jürgen Habermas resumas la dilemojn pri transhomismo jene: ĉu genetika memtransformo kaj memperfektigo de la speco pliampleksigus la aŭtonomecon de la homa estaĵo aŭ, kontraŭe, ĉu tio reduktus nian norman memkomprenon kiel homoj [30];

Virseksa homo. viro

Zorganta pri la feliĉo de l' homoj. humana

Homo, kiu malŝatas kaj evitas aliajn homojn.