*sub
- I.
-
*sub
↝ 
(prepozicio)
Prepozicio montranta:
- 1.
↝
-
- a)
↝
-
Pozicion de objekto rilate al alia, kiu estas pli alte aŭ
ene de iu supraĵo, kaj tuŝas ĝin:
junulo […] portis […] anseron sub la
brako
[1];
[li] tenis sub la brako grandajn librojn
Marta
;
la ŝtupo de la balkono […] ekŝanceliĝis sub lia
pezo
IK
;
viro iom klinita sub la pezo de bonhaveca pelto
Marta
;
la floroj […] mortadis sub la paŝoj de la
amantoj
[2].
sur
- b)
↝
-
Pozicion de objekto rilate al alia, kiu estas pli alte sed ne
tuŝas ĝin:
muso […] kuras sub la lito
[3];
la ministro pasigis la nokton sub libera ĉielo
[4];
la preĝejo […] sur la monto sub la potencaj
kverkoj
[5];
pli malsupre ol 171 klaftoj sub la supraĵo de la akvo
FK
;
ekzistas nenio nova sub la suno
[6];
sub Lia ombro ni vivos inter la nacioj
[7];
kiam la suno aperas sub la stelo Sirius
[8].
super
- 2.
-
Eksteran ŝajnon:
ŝi aperis sub la formo de maljunulino;
la veraj ordonoj religiaj kuŝas en la koro de ĉiu homo sub la
formo de
konscienco
VivZam
;
projektoj […] proponitaj […] sub laŭta
[…] nomo
FK
;
sub „lingvo internacia“ oni povas egale bone kompreni la
Volapükon aŭ aliajn
proponitajn projektojn
[9].
- 3.
-
Dependecon:
sub seruro promesojn tenu, sed doninte ne reprenu
PrV
;
[tio] estis sub lia disponado
[10];
David metis trionon de la popolo sub la disponon de
Joab
[11];
sub vian protekton mi transdonas la sanktejojn
[12];
la viroj ekzerciĝu […] sub la direkto de la
oficiroj
[13];
Asirio devas preni nin sub sian regadon
[14];
sub la kondiĉo de malgranda alpago oni konsentis sendadi al
ŝi tagmanĝojn
Marta
;
ni fine dancis ambaŭ sub la muziko de Alfred
BdV
;
tiu skribis sur ĝi sub la diktado de Jeremia
[15].
1.
Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Feliĉa Joĉjo2.
Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvara3.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 264.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro I5.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sambuka virineto6.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 1:97.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Plorkanto 4:208.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Antaŭparolo9.
L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 3. Etimologio10.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 39:2311.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 18:212.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XVI13.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro V14.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro V15.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 36:32
- beloruse:
- пад
- ĉeĥe:
- pod (samostatně kombinovatelný
morfém)
- france:
- sous
- germane:
- unter
- hispane:
- debajo
- hungare:
- alatt
- indonezie:
- di bawah
- nederlande:
- onder
- ruse:
- под
- slovake:
- pod
- svede:
- under
- volapuke:
- dis
sub ...-n, al sub
↝
-
Al loko situanta
sub:
li falis sub la radojn de veturanta vagonaro
[16];
el sub la kanapo la muso kuris sub la liton
[17];
piedirantoj ekrapidis, por veni sub tegmenton
[18];
la gasto […] sub la kapon metis la sakon kiel
kusenon
[19];
li metis la manon sub la kusenon
[20];
sub la tablon antaŭ siajn piedojn li estis metinta la sakon
[21];
(figure)
Moab humiliĝis sub la manojn de la
Izraelidoj
[22];
(figure)
li metos ĉiujn malamikojn sub siajn piedojn
[23].
Rim.:
Pri la prepoziciaj kunaĵoj kun al,
vidu rimarkon sub al ĉe.
16.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, § 3917.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 2618.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio de la jaro19.
Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo , la orazeno kaj bastono el sako20.
Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Du fratoj21.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko22.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 3:3023.
La Nova Testamento, I. Korintanoj 15:25
- germane:
- darunter
- hispane:
- abajo
- hungare:
- alá
- indonezie:
- ke bawah
- ruse:
- под
(куда)
- svede:
- in under
de sub,
desub
↝
-
De
1,2
loko situanta sub:
Dio diris: kolektiĝu la akvo de sub la ĉielo en unu lokon,
kaj aperu la sekaĵo
[24];
se vi ne havos per kio pagi,
oni ja prenos vian litaĵon de sub vi
[25];
li mallevis la kapon kaj de sub la palpebroj observis la
movojn de la atakantoj
[26];
delikata oreleto […] provoke montris sin
desub la oraj bukloj
[27];
ĉu vi reviviĝis de sub la rado
[28]?
- ĉeĥe:
- zdola
- germane:
- von unten
- hispane:
- desde abajo
- hungare:
- alól
- indonezie:
- dari bawah
- ruse:
- из-под
- slovake:
- zdola
- svede:
- från under
el sub
↝
-
El
loko situanta sub:
el sub la kanapo la muso kuris sub la liton
[29];
vi ekstermos ilian nomon el sub la ĉielo
[30];
vi parolos malalte el sub la tero, kaj el sub la polvo vi
murmuros viajn
vortojn
[31];
mallerte tuŝante la klavojn, […] erara tono
[…] eliras el
sub ŝiaj fingroj
Marta
;
(figure)
la starejo elŝoviĝas el sub ŝiaj piedoj
Marta
;
li trafis el sub pluvo en riveron
PrV
;
eĉ el sub la tero aperas la vero
PrV
.
- ĉeĥe:
- zespod
- germane:
- la starejo elŝoviĝas el ~ ŝiaj piedoj:
ihr wird der Boden unter Füßen
weggezogen
- hispane:
- de debajo
- hungare:
- alól
- indonezie:
- dari bawah
- ruse:
- из-под
- slovake:
- zospodu
- svede:
- från under
- II.
-
Vortero kun la samaj signifoj:
suba
↝ 
-
Estanta sub io aŭ iu:
fortika kiel suba muelŝtono
[32];
suba kaj supra vesto
[33];
suba ĝenerala ĉefmilitestro
[34];
oni konstruis en la suba etaĝo rondajn fenestrojn
[35];
la suba korpo harmoniiĝu kun la ĉevalo, la supra – okuloj,
brakoj, manoj –
koncentriĝu pri la celo, la arko, la sagoj
[36];
la aŭtoro de la suba artikolo
[37];
suba indico en variablo;
suba baro.
32.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 41:2433.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Daniel 3:2134.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtistino kaj kamentubisto35.
Monato, Walter Klag: Kiam
akvo trovis la ŝipon, 200936.
Monato, Judit Felszeghy: Ne nur
sporto, ankaŭ vivoformo, 200837.
Monato, Claude Rouget: Ĉu Al
Gore meritas pacpremion?, 2008
- angle:
- under
- ĉeĥe:
- dolní, spodní
- france:
- inférieur (adj.)
- germane:
- unterhalb
- hispane:
- inferior (adj.)
- hungare:
- alsó
- nederlande:
- onderste
- ruse:
- нижний
- slovake:
- spodný
- svede:
- undre
- tokipone:
- anpa
sube
↝
-
En suba loko:
sidiĝu sube apud mia piedbenketo
[38];
sur la malfortan ŝipon premas de ĉiuj flankoj montoj da glacio,
sube estas
maro kaj nenio pli
FK
;
nuda sube de l' genu'
[39];
vidu sube
[40];
ĉi-sube vi trovas superrigardon de la plej gravaj belgaj
bierspecoj
[41].
malsupre.
- beloruse:
- унізе, ніжэй
- ĉeĥe:
- dole, vespod
- france:
- dessous
- germane:
- darunter
- hispane:
- debajo (adv.)
- hungare:
- lent, lenn, alul
- nederlande:
- beneden
- ruse:
- внизу, ниже
- slovake:
- dole, naspodku, poniže
subaĵo
↝
-
Suba parto de aĵo; bazo, kiun oni subŝovas ktp:
li metis [la telefonon] ĉe la orelo kun la subaĵo
supre kaj diris
nenion
[42];
la subaj partoj montras similan distribuadon kiel ĉe la
Mandarenanaso, nome
blanka subaĵo, brusto pli bruna, ventroflankoj pli helaj
[43].
- a)
-
Grundo, fono:
la neĝo kraketis […], la korvoj […]
faradis bonan efekton sur la blanka
subaĵo
[44].
- b)

subŝtofo
- beloruse:
- 1.a фон 1.b падкладка, падшэўка, падбіўка
- france:
- dessous (subst.) 1.a fond (arrière-plan) 1.b dessous (vêtement de dessous)
- germane:
- Unterseite 1.a Untergrund 1.b Unterstoff, Futter (Stoff)
- hispane:
- 1.a parte inferior, fondo 1.b ropa interior
- hungare:
- 1.a aljzat, háttér 1.b bélés
- indonezie:
- 1.b bawahan
(pakaian)
- nederlande:
- 1.a ondergrond 1.b voering
- ruse:
- 1.a фон 1.b подкладка
subigi
↝
(tr)
-
Cedigi antaŭ io aŭ iu,
obeigi,
submeti:
[ili] per timo de morto dum la tuta vivo estis
subigitaj al sklaveco
[45];
la langon neniu povas subigi
[46];
en la gaŭla milito tiu parto estis subigita al la romia
regado sub Cezaro
[47].
klini,
venki.
- beloruse:
- падначаліць, падпарадкаваць
- ĉeĥe:
- podrobit, přemoci, přemáhat
- france:
- soumettre
- germane:
- darunter legen, unterlegen, unterdrücken
- hispane:
- someter, esclavizar, humillar
- hungare:
- alátesz, alárak, alávet, leigáz, megaláz
- indonezie:
- serahmenyerahkan
- nederlande:
- onderdrukken, onderwerpen
- ruse:
- подчинить
- slovake:
- podmaniť, podriadiť
subiĝi
(ntr)
- 1.
-
Moviĝi sub io:
la suno subiĝis
[48];
la virineto de maro ektimis kaj subiĝis sub la akvon
[49].
- 2.
↝
-
Cedi, ne rezisti,
obei:
subiĝi al la cirkonstancoj;
ili ne subiĝis al la justeco de Dio
[50].
- france:
- se soumettre
- germane:
- 1. untergehen (Sonne) 2. unterwerfen
subiĝo
-
Ago subiĝi:
post la subiĝo de l' suno
[51];
la subiĝo al la eŭropa regularo baldaŭ kaŭzos kreskon de
pliaj prezoj
[52];
stranga konsolo pro la komuna subiĝo sub doloro
[53].
- france:
- soumission
- germane:
- Untergang (Sonne), Unterwerfung
subiĝema
↝
-
Facile subiĝanta, obeema,
neribelema:
forlasu ĉiujn pensojn pri la memo kaj penu nur esti obea
kaj subiĝema al la Volo de Dio
[54].
- france:
- docile, malléable (docile)
- germane:
- unterwürfig
subulo
↝
-
Homo dependanta de alia, de
superulo:
potenculoj sendas siajn subulojn
[55];
Ezeĥiel […] batas per bastono unu el siaj
subuloj
[56];
kiel estro mi ne ordonis al miaj subuloj labori super iliaj
fortoj
[57].
- beloruse:
- падначалены
(наз.)
- ĉeĥe:
- podřízený čl.
- france:
- inférieur (personne), subalterne (personne), subordonné (personne)
- germane:
- Untergebener
- hispane:
- inferior (persona), subalterno (persona), subordinado (persona)
- hungare:
- alárendelt, beosztott
- indonezie:
- bawahan (orang)
- nederlande:
- ondergeschikte
- ruse:
- подчинённый (сущ.)
- slovake:
- podriadený človek
ĉi-suba
↝
Ĉi-malsupra:
la ĉi-suba hipotezo estas bazita sur faktoj
[58];
ĉi-sube vi povas legi pri originala metodo por reuzi
forĵetaĵojn
[59];
skribu tuj al la ĉi-suba adreso
[60].
- france:
- ci-dessous (adj.)
- germane:
- hierunter
- hispane:
- abajo (adj.), debajo (adj.)
- indonezie:
- di bawah ini
desubismo
↝ 

Politiko provanta influi socion desube, tio estas tra
la amaso de ordinaraj homoj, kontraste al desuprismo:
oni povas celi la ĝeneralan enkondukon de Esperanto laŭ la
desubisma vojo, do pere de la kreskigo de la
Esperanto-parolantaro
[61].
premgrupo
61.
L. Wunsch-Rolshoven: [prelego] Eblaj prioritatoj de la strategio..., 2008
- france:
- stratégie par le bas
- hispane:
- estrategia para influir en la sociedad desde su
base
nesubigebla
-
Kiun oni ne povas subigi, kiu ne cedos,
kiu ĉiam rezistos:
nesubigeblaj batalantoj
[62].
62.
H. Laxness, trad. B. Ragnarsson: Sendependaj homoj, 2007
nesubiĝema
-
Ne aŭ malfacile subiĝanta, protestema aŭ malobeema:
li […] senĝene uzis la juran sistemon por malliberigi
la plej
nesubiĝemajn grandentreprenulojn
[63].
63.
K. Kniivilä: Homoj de Putin, 2016
- france:
- indocile, rétif
- germane:
- widerspenstig, stolz
- III.
-
sub-
(prefikso)
- 1.
↝
-
En suba loko rilate al alia objekto:
subtera;
subjupo,
subtegmento;
subvesto;
subporti;
subteni
(teni estante sube);
subskribi
(skribi sube);
subiri;
subkuŝi
(kuŝi sube de io);
submeti;
subordigi;
subakvigi.
- 2.
↝
-
En suba loko rilate al aliaj homoj pli altrangaj:
subleŭtenanto,
suboficiro;
submeti ribelantojn.
vic-1.
- 3.
↝
-
En malsufiĉa kvanto, sub la atendata nivelo:
subtaksi;
subnutrado.
- 4.
-
Per kaŝita, sekreta aŭ hipokrita ago:
subaŭskulti,
subdiri,
subkompreni;
subkrii
(detene krieti);
subpremi ridon;
subridiZ
(kaŝe ridi);
multvoĉa subridado
[64];
malvirtulo subrigardas (spionas)
virtulon, kaj celas mortigi lin
[65];
subvoĉe.
- 5.
↝
Inkluzivita en alia samstruktura objekto, aŭ
iel malpli vasta.
subaro,
subarbo,
subbildigo,
subgrafeo,
subgrupo,
subkorpo,
submodulo,
subringo,
afina subspaco,
vektora subspaco,
topologia subspaco,
subvico.
- beloruse:
- пад- ~tera:
падземны ~skribi:
падпісваць ~aŭskulti:
падслухаць, падслухоўваць
- france:
- sous-, sub-
- germane:
- Unter-
- hispane:
- sub- ~tera:
subterráneo ~jupo:
enagua ~skribi:
suscribir (firmar debajo) ~meti:
reprimir, someter ~ordigi:
subyugar, subordinar 1. sub- ~leŭtenanto:
alférez (jerarquía militar) ~oficiro:
brigada, suboficial (jerarquía militar) 2. sub- ~aŭskulti:
escuchar, oir ~diri:
susurrar ~kompreni:
sobreentender ~premi:
reprimir ~ridi:
reír por lo bajo ~rigardas:
mirar de soslayo ~voĉe:
susurrar
- hungare:
- ~tera:
föld alatti, földalatti ~jupo:
alsószoknya ~skribi:
aláír ~meti:
alátesz, alárak, aláhelyez ~ordigi:
alárendel 1. alá- ~leŭtenanto:
alhadnagy ~oficiro:
tiszthelyettes, altiszt 2. al- ~aŭskulti:
hallgatózik, kihallgat (rejtve) ~diri:
sugall, megsúg ~kompreni:
beleért, hozzágondol ~premi:
elnyom, elfojt ~ridi:
kuncog ~rigardas:
les ~voĉe:
suttogva, sottovoce 5. rész-
- indonezie:
- sub-
- ruse:
- под- ~tera:
подземный ~jupo:
нижняя юбка ~skribi:
подписывать, подписать ~meti:
подкладывать, подложить, подчинять, подчинить ~ordigi:
подчинить, подчинять ~leŭtenanto:
младший
лейтенант ~oficiro:
унтер-офицер ~aŭskulti:
подслушивать, подслушать ~diri:
подсказать ~kompreni:
подразумевать ~premi:
подавить, подавлять ~ridi:
подсмеиваться ~rigardas:
подглядывать ~voĉe:
вполголоса
administraj notoj
~iĝema:
Mankas dua fontindiko.
de~ismo:
Mankas dua fontindiko.
ne~igebla
:
Mankas dua fontindiko.
ne~iĝema:
Mankas dua fontindiko.
~-:
Mankas verkindiko en fonto.