^*punkt/o

1.

Malgranda makulo^1.b sur supraĵo: la punktoj kaj strekoj de la Morsa alfabeto; havi ruĝajn punktojn sur la haŭto; nigra punkto vidiĝis en la ĉielo, anoncante pluvon; la flava punkto en la lekanto brilis kiel oro [1]; sur la verda tabulo ili aspektas kiel punktoj de kreto [2]; [li rigardis] la ruĝajn punktojn sur la blue tapetitaj muroj ^IK ; la sablo estis makulita de brunaj sangaj punktoj [3]. formo¹

2.

Interpunkcia signo (.) uzata precipe por marki frazfinon kaj mallongigon: demandosigno estas uzata post demandaj ĉeffrazoj anstataŭ punkto ^PMEG ; uzu „ktp“ (sen punkto) kaj ne k.t.p. [4]; nur la litero „f“ kaj poste kelkaj punktetoj, kiuj povas indiki mankantajn literojn (vd tripunkto) [5]; punktokomo [6]; (figure) meti la finan punkton al polemiko; (figure) kial ne fari laŭ lia peto: cedi al li la misiiston kaj punkto? [7].

Rim.: En la matematiko la anglosaksoj uzas la punkton por apartigi la unuojn disde la decimaloj, dum la eŭropanoj uzas por tio komon: la ĉi-lasta signadmaniero ŝajnas preferinda. Sed, ĉar en formuloj la punkto estas uzata kiel simbolo de multipliko, estus preferinde uzi simple blankan spaceton por dividi longan nombron en grupojn de 3 aŭ 6 ciferoj, ekz-e: 125 250 416,75.

3.

Preciza loko aŭ tempo, kie io okazas: la deirpunkto, alvenpunkto; mi estas nur la centra punkto, en kiu kolektiĝis ĉiuj gratuloj [8]; la armeojn [starigi] en la plej gravaj punktoj de la lando [9]; dometo, staranta sur alta punkto de monto; ne malproksime de l' punkto de l' kuniĝo de la du intermontoj [10]; sur la plej altaj punktoj de la lando oni finis la rikolton [11]; la sankta kurteno forte skuiĝis kaj en diversaj punktoj aperis flametoj [12]; [li] fikse rigardis ĉi tiun punkton [13]; akiru punkton de apogo [14]; sur la plej alta punkto de sia vivo [15]; ĉi tie estas la punkto de turniĝo de la historio [16]; tiuj kvar feliĉaj tagoj estis la luma punkto de lia tempo de juneco [17]; ni parolis tion kaj alion kaj fine tamen staris sur la sama punkto (ne progresis) [18]; sur kia punkto li freneziĝis ^Hamlet ? li ĝin rigardus de diversaj punktoj de vidado (vidpunkto) ^BdV ; unu el la plej tikla³j punktoj de […] kompleksa politika panoramo [19]; tio estas lia tikla, vunda punkto (pri tio li estas tre impresebla, tio estas lia malforta flanko); el la vidpunkto de infano [20].

4.

Speciala temo, kiun oni atentas: [li] observas la tutan leĝaron, sed falpuŝiĝas pri unu punkto [21]; pri tiu punkto mi havas alian opinion [22]; li koncerne tiun punkton ne fariĝis pli saĝa [23]; tiu aŭ alia punkto estas sendube erara [24]; ni ne parolos plu pri tiu ĉi punkto ^EE ; ni lasos por kelka tempo flanke la demandon pri la ebleco aŭ neebleco de la enkonduko de lingvo internacia (pri tiu ĉi punkto ni parolos malsupre) […] [25]; la diskutita punkto de la regularo estis...; la ĉefa punkto estas sukcesi; parolado, prediko pri tri punktoj; Sofio estis tute ne bela, tamen sen okulincitantaj malbonpunktoj [26]. (p-to) objekto³

Rim.: Por referenci punkton en oficiala dokumento oni foje mallongigas la vorton al p-to: raportoj al Unesko pri la progresoj de Esperanto-instruado en lernejoj, konforme al p-to IV.4.224 de la Rezolucio de Unesko de 1954 ^EeP .

5.

a)

[27] Senlime malvasta spacero, konsiderata kiel havanta nek larĝon, nek longon: renkonto de du rektaj linioj naskas unu punkton.

b)

[28] Elemento en spaco, speciale topologia, afina aŭ metrika.

6.

Malgranda enpaĝiga mezurunuo de longo, kies valoro varias laŭ landoj: en Anglalingvujo oni uzas la „pigan punkton“ (351 µm) kaj la „grandan punkton“ (353 µm); en la kontinenta Eŭropo oni uzas la „ciceran punkton“ (376 µm); naŭpunkta tiparo.

(tr)

Meti, desegni multajn punktojn sur io: punkti gravuraĵon; griza, nigre punktita plumaro; blua papero ruĝe punktita tapetis la murojn ^IK ; ŝtonegoj punktitaj de strangaj signoj [29]; li trovis sukplenan verdaĵon de herboj, punktitan de floroj [30].

Interpunkcia signo (:) uzata precipe por enkonduki klarigon aŭ citaĵon: necesas majusklo, se la dupunkto enkondukas plurajn frazojn [31]; komencu termon per dupunkto kaj ĝia difinado apude [32].

(figure) Bazo de rezono, tuto de antaŭsupozoj por pensado aŭ agado: dum longa, tre longa tempo tiu afero […] estis la elirpunkto de miaj paŝoj al kompreno, al dubo kaj al kritiko [33]; la ambasado estas elirpunkto por rezisto kontraŭ la registaro kaj sendependa de partioj kaj organizoj [34]; la aŭtoroj tro facilanime akceptas la elirpunktojn de institucioj, ekonomia sistemo kaj ŝtatorganizado, kiujn ili fakte devus kritike konsideri [35].

[36] Mezo: (figure) ŝi estis la mezpunkto de ĉiu vivo [37].

(figure) Esprimita opinio aŭ sinteno je pridisputata temo: la teksto estas ampleksa kaj bone prilumas mian starpunkton pri multaj aktualaj demandoj [38]; laŭ tiaj argumentoj la dosiero prenis nekutiman starpunkton [39]; ofte malfacilas konstati, kie troviĝas la vere porhomara starpunkto [40].

Diakritilo en formo de punkto metita super la koncerna baza litero: en Esperanto superpunkto diferencigas j disde ĵ.

Interpunkcia signo (…) uzata anstataŭ punkto post nefinitaj frazoj, aŭ kie io estas ellasita, aŭ signas iom longan paŭzon (pro hezito, interrompo ktp): la difino en PIV sekvigas tiun nombron per tripunkto [41]; la tripunkton oni ne juĝu silento pro pudoro aŭ pro neceso kaŝi ion misteran: ili simple indikas, ke estas truo en la papiruso mem [42]; krom la ja ironiaj supre aluditaj tripunktoj mi evitas ĉi-kontribuaĵe krampojn, streketojn kaj aliajn subitajn halto-indikojn [43]. elipso¹

(figure) Grava ŝanĝo de direkto, de agmaniero, ofte sub premo de ekstera cirkonstanco: en la homa historio estas eventoj, kiujn oni povas taksi turnopunktoj [44]; la jaro 2008 iĝos grava turnpunkto en la historio de la homaro [45]; sentebla turnopunkto du semajnojn antaŭ la baloto [46]; turnopunkto venis en 1992, kiam la tiama flandra ĉefministro […] konvinkis […] la investkompanion de la flandra registaro, finance subteni [47].

1.

Punkto de observado: li vidis, ke supre kaj malsupre estas la sama afero, depende de la vidpunkto, kiun oni okupas sur la ŝvebanta globo [48].

2.

(figure) Mensa pozicio el kiu oni rigardas aferon: laŭ / el tiu vidpunkto vi estas prava; eĉ de sia pastra vidpunkto li volos riproĉi lin [49]; ĝi estas rimarkinda laŭ pluraj vidpunktoj [50]; oni devas ja konsideri iliajn kutimojn kaj tiun vidpunkton, el kiu ili rigardas la vivon kaj ĝiajn aferojn ^Marta ; fiksita vidpunkto, pozitiva konscio, blindigus kaj surdigus la poeton al la veraj tendencoj de la epoko [51].

Precipa, centra punkto³ aŭ ⁴: prefere mi listigu ĉefpunktojn favorajn kaj malfavorajn [52]; la ĉefpunkto estas, ke Wodehouse ne estis filozofo [53]; la Stanislavo-placo […] transformiĝis de ĉefpunkto de la urba aŭtotrafiko al bela, prestiĝa zono por piedirantoj [54].

a)

Unu el la kvar gravaj punktoj de la horizonto: Nordo, Sudo, Oriento, Okcidento.

[55] (de bildigo `f`) Tia elemento `x`, ke `f(x)=x`: kuntiro de kompleta metrika spaco al si mem akceptas nur unu fiksan punkton.

Rim.: Oni diras sendistinge „`a` estas fiksa punkto de `f`“, aŭ „punkto `a` estas fiksa per `f`“.