*par/o PV
*paro
- 1.
-
Aro el du objektoj aŭ
estuloj prezentantaj ian similecon aŭ
rilatecon kaj konsiderataj kiel unu tuto, nome:
- a)
- Aro de du samspecaj objektoj destinitaj por kuniĝo: paro da gantoj; paro da novaj glitiloj [1]; paro da makzeloj [2]; paro da belaj flugiloj [3]; ŝia kostumo konsistis el paro da grandegaj kapricaj ŝuoj, […] bluaj ŝtrumpoj kaj el multekolora katuna vesto [4]; [ili] ŝargis kvin parojn da pistoloj [5]; dudek paroj da okuloj Marta ; Marta streĉe rigardis laŭvice ĉiun el la paroj da manoj […] ĉe la longforma tablo Marta ; ankoraŭ unu paro (sinekdoĥe: laboranto) da manoj estus por ni tre utila Marta ; veturi sur sia paro da kruroj (piediri) PrV ; du botoj faras paron PrV .
- b)
- Duopo da samspecaj estuloj: el ĉiuj vivaĵoj […] enkonduku po unu paro […] en la arkeon [6]; en la maniero, kiel la paro diris al si adiaŭ, estis io stranga [7]; juna gefianĉa paro [8]; ama paro [9]; geedza paro [10]; pli tiras virina haro, ol ĉevala paro PrV ; por paro amanta ĉiu loketo sufiĉas PrV ; bela paro por altaro PrV .
- 2.
[11] Matematika objekto, konsistanta el du objektoj prenitaj laŭ difinita ordo: oni signas per `(a,b)` la paron konsistantan el `a` kaj `b`; `(a,b)=(b,a)`, se kaj nur se `a=b`; en la paro `(a,b)`, `a` estas la unua termo kaj `b` la dua; la paroj `(a,b)` kaj `(c,d)` estas egalaj, se kaj nur se `a=c` kaj `b=d`; eblas derivi la nocion paro de la nocio aro, identigante `(a,b)` kun la aro `{a,{a,b}}`.
duopo
termo de paro
kartezia produto
Rim.: Naciaj lingvoj ofte hezitas, ĉu paro estu duopo aŭ duelementa aro, kaj laŭbezone aldonas „ordigita“ por la unua, kaj „neordigita“ por la dua. Tiun ĉi konvencion sekvas MatVort , sed ŝajnas al ni preferinde konsideri, ke la baza senco estas duopo.
1.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 41:13
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
4. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
5. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 6:19
7. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
9. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
11. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §287
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 41:13
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
4. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
5. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 6:19
7. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
9. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
11. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §287
- afrikanse:
- paar
- albane:
- palë
- amhare:
- ጥንድ
- angle:
- pair 2. couple, ordered pair
- arabe:
- زوج
- armene:
- զույգ
- azerbajĝane:
- cüt
- bengale:
- জোড়া
- birme:
- လင်မယား
- bosne:
- par
- bretone:
- re (manegoù, botoù...), koublad 2. koubald (mat.)
- ĉeĥe:
- dvojice, pár
- dane:
- pair
- estone:
- paari
- eŭske:
- bikotea
- filipine:
- pares
- france:
- paire, couple 2. couple (math.)
- galege:
- par
- germane:
- Paar geedza ~o: Ehepaar. 2. (geordnetes) Paar
- guĝarate:
- જોડી
- haitie:
- pè
- haŭse:
- biyu
- hinde:
- जोड़ी
- hispane:
- 1. pareja 2. par ordenado
- hungare:
- pár ~o da gantoj: egy pár kesztyű. geedza ~o: házaspár.
- ide:
- paro
- igbe:
- ụzọ
- irlande:
- péire
- islande:
- par
- japane:
- ペア
- jave:
- pasangan
- jide:
- פּאָר
- jorube:
- bata
- kanare:
- ಜೋಡಿ
- kartvele:
- წყვილი
- kazaĥe:
- жұп
- kimre:
- pâr
- kirgize:
- жуп
- kmere:
- គូ
- koree:
- 쌍
- korsike:
- paru
- kose:
- iperi
- kroate:
- par
- kurde:
- cot
- latine:
- par
- latve:
- pāris
- laŭe:
- ຄູ່
- litove:
- pora
- makedone:
- пар
- malagase:
- mpivady
- malaje:
- pasangan
- malajalame:
- ഇണ
- malte:
- par
- maorie:
- takirua
- marate:
- जोडी
- monge:
- khub
- mongole:
- хос
- nederlande:
- paar
- nepale:
- जोडी
- njanĝe:
- peyala
- okcidentfrise:
- pear
- panĝabe:
- ਜੋੜਾ
- paŝtue:
- جوړې
- pole:
- para 2. para (uporządkowana), dwójka, ciąg dwuwyrazowy
- portugale:
- par
- ruande:
- couple
- rumane:
- cuplu 2. cuplu, pereche
- ruse:
- пара geedza ~o: супружеская пара. 1. чета 2. (упорядоченная) пара
- samoe:
- soa
- sinde:
- جوڙو
- sinhale:
- යුගල
- skotgaele:
- paidhir
- slovake:
- dvojica, pár
- slovene:
- par
- somale:
- labada ciyaaryahan
- ŝone:
- peya
- sote:
- para
- sunde:
- pasangan
- svahile:
- jozi
- svede:
- par
- taĝike:
- ҷуфти
- taje:
- คู่
- tamile:
- ஜோடி
- tatare:
- пар
- telugue:
- జత
- tibete:
- ཆ་
- ukraine:
- пара
- urdue:
- جوڑی
- uzbeke:
- juft
- vjetname:
- đôi
- zulue:
- okubili
inversa paro
para
- 1.
- Rilata al paro: tia plendo, rita en ilia para vivo, ne povis venki lian labor-avidon [12]; matenmanĝe, li diskutis pri sia sonĝo kun ŝi, laŭ jam longa para tradicio [13]; grupa aŭ para laboro kun multaj parolebloj [14]; oni protestis kontraŭ la dubinda duobligo de ormedaloj en para artsketado [15].
- 2.
- Konsistiganta paron: paraj turtoj; paraj kolonoj.
- 3.
- a)
- VdE (p.p. entjero) Dividebla per 2: 6 estas para nombro; la malparaj paĝnumeroj troviĝas sur la maldekstraj paĝoj, kaj la paraj paĝnumeroj sur la dekstraj paĝoj [16].
- b)
- [17] (p.p. funkcio) Tia, ke ĝi alprenas egalajn valorojn ĉe kontraŭegalaj argumentoj: la funkcio `x^2` estas para.
- c)
- (p.p. permuto) Havanta paran 3.a nombron da renversaĵoj.
12.
Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 29
13. Johán Valano: Ĉu ni kunvenis vane?, 22
14. Monato, Stefan MacGill: Kiel, kiam, kial lerni fremdan lingvon?, 2013
15. La Ondo de Esperanto, 2002, №4
16. Monato, Donald Broadribb: Paradoksa libreto da paradoksaj rakontetoj, 2005
17. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §323
13. Johán Valano: Ĉu ni kunvenis vane?, 22
14. Monato, Stefan MacGill: Kiel, kiam, kial lerni fremdan lingvon?, 2013
15. La Ondo de Esperanto, 2002, №4
16. Monato, Donald Broadribb: Paradoksa libreto da paradoksaj rakontetoj, 2005
17. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §323
- angle:
- 3. even
- bretone:
- 3. par (ag.)
- ĉeĥe:
- párový, sudý
- france:
- 2. apparié 3. pair
- germane:
- 2. paarig 3. gerade
- hispane:
- 3. par
- hungare:
- 3. páros
- nederlande:
- 3. even (paar)
- pole:
- 3. parzysty
- rumane:
- 3. pară
- ruse:
- 2. парный 3. чётный
- slovake:
- párna (funkcia)
- tibete:
- ཆ་གྲངས་
- ukraine:
- парний
nepara

-
- a)
- [18] (p.p. entjero) Ne dividebla per 2: neparaj entjeroj kongruas kun 1 module 2; [ili] uzas kiel aksiomon ke numeroj estas paraj kaj neparaj [19].
- b)
-
(p.p. funkcio)
Tia, ke ĝi alprenas kontraŭegalajn valorojn ĉe
kontraŭegalaj argumentoj:
la funkcio `x^3` estas
nepara.
Rim.: Ial [20] preferas la formon „malpara“ ĉi-sence.
- c)
- (p.p. permuto) Havanta neparan 1.a nombron da renversaĵoj.
- angle:
- odd
- bretone:
- ampar
- ĉeĥe:
- liché (číslo)
- france:
- impair
- germane:
- ungerade
- hispane:
- impar
- hungare:
- páratlan
- pole:
- nieparzysty
- rumane:
- impară
- ruse:
- нечётный
- slovake:
- nepárne číslo
- ukraine:
- непарний
pareco
- 1.
- Stato de paro: la poeto ankaŭ meditas pri la propra intimeco – soleco, animaj malvarmoj […], pri amikeco kaj pareco [21].
- 2.
Eco de io para: pareco de entjero estas ekvivalenta al pareco de ĝia lasta dekuma cifero; la pareco de permuto (identigebla kun la valoro de signumo ĉe ĝi).
21.
Monato, Antonio Valén: Ĉu Ertl provizore stilekzercas?, 2005
- angle:
- parity, sign (of a permutation)
- bretone:
- parder
- ĉeĥe:
- parita, párovost
- france:
- parité, signature (d'une permutation)
- germane:
- Parität, Signatur 1. Zweisamkeit
- hungare:
- párosság, paritás
- pole:
- parzystość (liczby), znak (permutacji)
- rumane:
- paritate (numere), semn (permutare)
- ruse:
- чётность, знак (перестановки)
- slovake:
- parita, párovosť
parigi
(tr)
22.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 19:19
- bretone:
- parañ (lakaat daou-ha-daou)
- ĉeĥe:
- pářit, připustit, spářit
- france:
- apparier
- germane:
- paaren
- hispane:
- emparejar
- hungare:
- párosít
- nederlande:
- koppelen (v.personen of dieren)
- pole:
- parzyć (łączyć)
- rumane:
- prepara (combina)
- ruse:
- спаривать
- slovake:
- spáriť
- svede:
- para ihop
- ukraine:
- парувати
pariĝi
Estigi paron, kunigante du vivulojn aŭ du kongruajn aferojn: la du afiŝoj pariĝas belege kaj simetrie kaj logos atenton al via butiko [23]; paro pariĝas en parko [24]; en la duobla helico adenino ĉiam pariĝas kun timino, kaj guanino ĉiam pariĝas kun citosino [25]; ĉarme pepas la birdoj, pariĝas, konstruas nesteton [26]; individuoj de diferencaj subspecioj aŭ de rasoj povas pariĝi kaj reproduktiĝi [27]; li havas vere rasistan sintenon kaj ĉesis la rilatojn kun la frato, kiam tiu ĉi dungis la malajsian ĉininon kaj pariĝis kun ŝi [28]; alkoholaĵoj devas ĉiam pariĝi kun io por manĝeti [29].
23.
Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 40. Kaj rapide kreskas la afero
24. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, La respektema p...
25. Monato, VIVO: Riboj
26. Monato, Walter Klag: Brutalaj birdoj, 2012
27. Vikipedio, Subspecio, 2013-08-05
28. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, ABZ de murdo
29. T. Cazella, trad. Yamakawa S.: 7 aferoj, kiujn vi ne sciis pri japanaj manĝaĵoj , 2014-07-24
24. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, La respektema p...
25. Monato, VIVO: Riboj
26. Monato, Walter Klag: Brutalaj birdoj, 2012
27. Vikipedio, Subspecio, 2013-08-05
28. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, ABZ de murdo
29. T. Cazella, trad. Yamakawa S.: 7 aferoj, kiujn vi ne sciis pri japanaj manĝaĵoj , 2014-07-24
- france:
- s'accoupler, s'apparier
- pole:
- dobierać się w pary, gzić się (parzyć się)
- rumane:
- se potrivesc în perechi, facem sex
parulo
-
Homo rigardata kiel ano de portempa aŭ konstanta
paro:
li estis mia parulo en la balo;
ni, sekve de eknaskiĝinta sentimento, donas al la trovita parulo ĉiun nian
eston kaj havon kaj dediĉas nin tute al tiu
[30];
aperis amuza demando pri du remiloj, unu el kiuj estas remilo simpla kaj la alia
ĝia parulo: ĉu […] la verkisto atribuis al tiuj objektoj inajn
kaj virajn trajtojn
[31]?
partnero1.b, fianĉo
- ĉeĥe:
- partner, partnerka
- france:
- cavalier (partenaire de danse), compagnon (dans un couple), partenaire
- germane:
- Partner
- pole:
- partner
- rumane:
- partener
- slovake:
- partner, partnerka
- ukraine:
- пара (особа, яка утворює пару з кимось)
parulino
- ĉeĥe:
- partnerka
- france:
- cavalière (partenaire de danse), compagne (dans un couple), partenaire (fém.)
- germane:
- Partnerin
- pole:
- partnerka
- rumane:
- parteneră
- slovake:
- partnerka
punktoparo

-
Paro, konsistanta el du punktoj.
ekvipolenta.
Rim.:
Ni ne trovis aŭtoritatan terminon por tiu nocio. Ŝajnas,
ke „punktoparo“ estas bona, ĉar priskriba. Ebla
anstataŭaĵo povus esti „dupunkto“.
- angle:
- bound vector
- france:
- bipoint, vecteur lié
- germane:
- gebundener Vektor
- hispane:
- equipolente
- hungare:
- pontpár
- pole:
- wektor zaczepiony, wektor związany, para punktów
- rumane:
- vector cârlig, vector legat, pereche de puncte
- ruse:
- связанный вектор
blinda parigo
administraj notoj
inversa ~o:
Mankas dua fontindiko.
inversa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
punkto~o: Mankas dua fontindiko.
punkto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
inversa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
punkto~o: Mankas dua fontindiko.
punkto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.